Yassı Solucanların Yaptığı Hastalıklar: Şerit Hastalıktarı

İnsanlarda parazit şeklinde yaşayan ve hastalık etkeni olan çok hücreli hayvanların bir sınıfını oluşturan sestodlar halk arasında şerit olarak adlandırılır. Şeritler çok sayıda halkadan meydana gelmiş yassı ve uzun solucanlardır. Şerit­lerin bir özellikleri de hermafrodit olmaları, yani halkaların sırayla erkek ve dişi olarak dizilmeleridir. Olgun halkaların içinde yu­murtalar da mecuttur. Şeritlerin bir kısmı olgunlaştıktan sonra in­sana yerleşir ve bağırsaklarında hastalık ya­parlarken, diğer bir kısmı ise kurtçuk ha­lindeyken insana yerleşirler. Tenya saginata adındaki sığır şeridi 4-10 metre gibi çok uzun bir parazittir. Skoleks denen baş kısmındaki 4 vantuzu ile barsaklara tutunur ve 3 ayda olgunlaşarak halkalarını salmaya başlar. Hastalık az piş­miş sığır etleri ile insana geçer. Özellikle çiğ köftenin revaçta olduğu güneydoğu Anadolu bölgesinde hastalık çok yaygın­dır.
Teşhis dışkıda yumurtaların görülmesi ve­ya halkaların düşürülmüş olması ile konur.
Tedavide niclosamide (Yomesan) kullanı­lır.
Tenya solium adındaki domuz şeridinin boyu 8 metre kadardır. Baş bölgesindeki vantuzlarının yanında çengelleri de oldu­ğundan parazite silahlı şerit adı da veril­mektedir. Memleketimizde daha az görü­lür. Teşhis ve tedavisi sığır şeridinde ol­duğu gibidir.
Hirrfeiıolepis nana adındaki şerit 10-15 cm. uzunluğunda ve insanlarda yaşayan şe­ritlerin en küçüğüdür. Bu nedenle cüce şerit adı verilmiştir. Evriminde zorunlu bir ara konağa gerek olmadığından yumurta­ları yutulursa kurtçuklar doğrudan doğ­ruya barsağa gelip yerleşir ve olgunlaşır.
Hastalık karın ağrısı, ishal, kansızlık gibi belirtilerle kendini gösterir. Teşhis dışkı­da parazitin yumurtalarının görülmesi ile konur.
Difilobotrium latum adındaki balık şeridi iyi pişmemiş tatlısu balıklarının aracılığı ile insana bulaşan bir şerit türüdür.
Balık şeridi, enlen boylarından daha ge­niş binlerce halkadan oluşmuştur ve bo­yu 20 metreyi bulur. Sarsaklarda çoğun­lukla birden fazla sayıda bulunan asala­ğın ömrü çok uzundur. Yumurtaları dış­kı ile atıldıktan sonra sulu bir ortamda açılır ve çıkan embriyo kendini yutan bir kabuklu hayvanda evrimini sürdürür. Bu kabukluları yutan tatlı su balıklarından da insana geçer.
Diplidium caninum adındaki köpek şeridi kedi, köpek gibi hayvanların barsaklarında yaşayan, çok küçük (14-40 mm.) şeritlerdir. İnsanda daha az görülür.
Şeritlerin kendileri son konak olarak bu­lundukları insanda hastalık yaptıkları gibi barsakların dışında başka organlara da yerleşerek insanda değişik hastalıklara ne­den olurlar. Sığır şeridinin kurtçuğu (Sisti-serkus bcvis) ve domuz şeridinin kurtçuğu (sistiserkus cellulosa) sistiserk hastalığına yol açar. Bir köpek şeridi olan Ekinokok (Echinoccccus granulosus) kurtçukları kist hidatik hastalığına neden olur.
Bazı tenyalar (Tenyamulticeps) deride ve­ya beyinde ur şeklinde beliren sönüroz (coenurus) hastalığına, balık şeridinin su balıklarındaki kurtçuğu ise gözde sparga-noz (sparganosis) hastalığına yol açar.