Yapay Beslenmede Damar Yoluyla Verilen Maddeler

• Glikoz: Damardan beslenmenin vaz­geçilmez maddesi olan glikoz ya da dekstrozun 1 gramında 4 kalori vardır. Saatte vücut ağırlığının her kilogramı için 0,5 gr’yi geçmeyecek hızda veril­melidir. Böylece hastanın metabolizma kapasitesinin üstüne çıkılmaz ve verilen glikozun idrarla atılması (glikozüri) ön­lenmiş olur. Glikozun sudaki eriyiği ge­nellikle yüzde 20’den yüzde 50’ye ula­şan yoğunluklarda hazırlanır.

• Früktoz ya da Levüloz: Vücut dokula­rının bu şekerleri kullanabilmesi için insülin gerekli değildir. Şeker hastalığın­da bu şekerler verilebilirse de kandaki laktat düzeyini artırdığından dikkatli olunmalıdır.

• Aminoasitler: Protein bireşimi için gereklidir. Fibrin ve kazein hidrolizatları halinde suda yüzde 5-10 oranında eri­tilerek hazırlanır. Bu eriyiklerin 1 gramı 4 kalori verir ve bütün temel aminoasitleri içerir.

• Lipitler: Bir gramı 9 kalori verir; gli­kozla birlikte enerji kaynağı olarak kul­lanılabilir.
Glikoz ve lipit “ikili enerji sistemi” adı verilen bir sistem oluşturur. Bu uy­gulama, yalnızca glikoz verilmesinden daha etkilidir. Ayrıca lipit içeren sıvıla­rın düşük ozmolariteli olması, çevrel toplardamarlardan verilmesini kolaylaş­tırır.

Bu sıvılar ateş, karaciğer yağlan­ması gibi istenmeyen sonuçlara yol aça­bilir. Soya yağı emülsiyonlarının bir lit­resinde yaklaşık 900 kalori vardır ve vücutta bireşimlenemeyen temel yağ asiti olan linoleik asit içerir.

• Sodyum, klor, potasyum, kalsiyum, fosfor, magnezyum: Bu iyonlar plazma­daki düzeylerine ve gereksinimlere göre verilebilir.

Damar yoluyla potasyum saatte 10 mEq’den hızlı verilmemelidir. Ayrıca, hastaların EKG’sinde potasyum eksikliği­ni gösteren bir bozukluk yoksa, 30 mEq/lt’den daha yoğun çözeltiler kullanılmamalıdır. Fosfat verilirken de dik­kat edilmelidir.

Normal olarak, doku yapımında 1 gr azot basma 4 mEq fos­fat gerekir. Beslenme açığının düzeltil­mesi sırasında fosfat iyonuna gereksi­nim artar. Mutlak damar yoluyla bes­lenmede sık rastlanan hipofosfatemi (kan fosfat düzeyinin düşmesi) tehlike­si göz önüne alınmalıdır.

Bakır, çinko, lityum, kobalt, molib­den gibi mineraller de iyi beslenme için gereklidir. Bunlar, bir hafta içinde 1-2 fiakon kan verilerek yerine konulabilir.

• Albümin: Açlıkta plazmadaki albümin kaybı vücuttaki protein kaybıyla orantılıdır. Bu oran yaklaşık 1/30’dur. Başka bir deyişle, 1 gr albümin kaybı ile vücuttan 30 gr doku proteini kaybe­dilmektedir. Her 100 mi plazmada 1 gr albümin kaybedildiği varsayılırsa top­lam plazmadan (5.000 mi) kaybedile­cek doku proteini miktarı 1.500 gr ola­caktır.

• Vitaminler de yapay beslenmenin vazgeçilmez bir unsurudur. Beslenme durumu bozuk olan hastalarda suda eri­yen vitaminler (B ve C vitaminleri) ye­tersizdir. Bu nedenle suda eriyen vita­minlerin her gün verilmesi gerekir.

Yağda eriyen vitaminlerin (A, D, E ve K) haftada yalnızca bir kez verilme­si yeterlidir.