Vitaminler, mineraller ve diğer önemli besin maddeleri

Sağlıklı gıdalar pazarlayan ünlü firmalara göre, anne ve babalar hangi gıda madde­lerinin sağlıklı olup hangilerinin sağlıklı olmadığı konusunda sürekli düşünüp dur­maktan bıkmıştır. Bir çocuğa “vitamin nedir” diye sorarsanız, alacağınız yanıt ge­nellikle ‘vitamin sabah kahvaltılarından sonra yuttuğunuz bir haptır’ olacaktır. An­ne ve babalar vitaminin, sağlıksız ve düzensiz beslenen bir çocuğa takviye için içi­rilen dengeleyici bir ek besin maddesi olduğunu düşünmektedir. Bu nedenle vita­min endüstrisi için her yıl miyarlarca dolar harcanmaktadır.
Vitaminler, mineraller ve benzeri maddeler vücudumuz için oldukça önemli­dir. Vitamin ve mineraller olmasa, çok ciddi sağlık sorunları ile karşılaşırız. Ticari amaçlarla üretilen ve işlenmiş gıdalardan oluşan Batı tarzı beslenme modelleri ta­ze ve doğal gıdalardan mahrum kaldığı için çok sınırlı miktarda vitamin ve mine­ral içerir. Bu durum, birçok uzmana göre, 20. yüzyılda karşılaşılan birçok sağlık so­rununun temel nedenini oluşturmaktadır.
Yukarıda verilen bilgilerin ışığında, vitamin endüstrisinin nasıl da kârlı ve ka­zançlı hale geldiğini söylememiz sanırım sizleri de pek şaşırtmayacaktır.

Vitamin, mineral ve diğer temel besin maddelerinin tüketimi
Yapılan araştırmalara göre, “ideal besin piramidi” adı verilen piramit beslenme modelimizin hangi unsurlardan oluşması gerektiğini en sağlıklı ve doğru bir şekil­de göstermektedir. Bu piramidin bir kopyasını buzdolabınızın üstüne asın ve tüm aile fertlerine sağlıklı bir beslenme modelinin içeriğini gösterin.

Porsiyon
Çocuğunuza sunduğunuz porsiyonun büyüklüğü ya da küçüklüğü hakkında en­dişelenmeyin. Çocuğunuz farklı meyve ve sebzelerle besleniyorsa ve beslenme tarzı sözünü ettiğimiz piramide uygunsa, endişelenmeniz için hiçbir neden yok. Günde üç, dört çeşit sebze ve iki ya da üç çeşit meyve yiyen bir çocuğun beslen­me sisteminde yulaflı gıdalar, biraz pirinç, biraz patates, biraz et ya da balık ve peynir de varsa, porsiyonlar aşırı küçük ya da aşırı büyük de değilse, sakın me­raklanmayın.
O Porsiyon önerileri
Dört-altı aylık bir bebeğin katı gıdalara başlamasından altı yaşına kadar geçen sürede, meyve ve sebzeler için önerilen porsiyon miktarı şu formül­le hesaplanır: “çocuğun yaşı kadar yemek kaşığı”. Örneğin, dört yaşında bir çocuğun günde yiyeceği taze mısır miktarı dört kaşık olmalıdır. Çocu­ğunuza altı yaşından sonra vereceğiniz porsiyonlar hemen hemen bir ye­tişkine sunulan porsiyonlar kadar olabilir: Her bir meyve ya da sebzeden yarım su bardağı ölçeği. Meyve ve sebze sularının da bu orana dahil oldu­ğunu hesaba katmamız gerekmektedir. İki yaşım geçmiş bir çocuğa günde 60 ml’lik bir porsiyon meyve ya da sebze suyu ikramı uygundur. Yürümeyi yeni öğrenen çocuklara birkaç yudum sebze suyu yeter.
■ Diğer besinler için de aynı kural geçerlidir. Çocuk ne kadar küçükse, por­siyon da o kadar küçük olmalıdır.

Bir yetişkin için oluşturulan bir porsiyonda şu tür gıda maddeleri yer alabilir: Bir dilim ekmek, yarım bagel ekmeği ya da 25 gram müsli; yarım bar­dak yulaf ezmesi, pirinç veya makarna ya da beş-altı tane kraker veya yu­laflı bisküvi. Yaklaşık altı yaşındaki bir çocuk için de bu oranlar geçerlidir. Çeyrek tost iki yaşındaki bir çocuk için “bir porsiyon” anlamına gelir.
■ Altı yaşm altındaki bir çocuk için bir porsiyon protein yaklaşık (bir iskam­bil destesi büyüklüğünde) 50-75 gramdır. Çocuğun yaşı küçüldükçe, por­siyonun oranı da küçülmektedir.

Çocuk piramidi
Çocuğunuza gün içinde tükettiği gıda maddelerinin yukarıdaki piramit şekline uyup uymadığını sorun ve kendisinden bu piramide uyulması konusunda teminat alın. Hatta bunu bir oyuna dönüştürebilirsiniz: Çocuğunuzdan her gün için ayrı bir besin piramidi çizmesini isteyebilirisiniz. Çocuğunuzun bir günde tükettiği gıda maddelerine göre çizeceği bu piramit eğer güzel bir kum saatinin şekline benziyor-sa, gün içinde sağlıklı bir şekilde beslenilmiş demektir. Ters yönde -yani olması ge­rekenin karşıt yönünde çizilmiş bir piramit çocuğunuzun yetersiz beslendiğini gösterir. Piramit şeklini çizmek çocukların sağlıklı ve sağlıksız gıdaları öğrenmesi­ne yardımcı olacaktır. Piramit şeklini anne ve babalar da çizebilir. Çizilen pirami­din içini çocuklar doldurabilir. Böylece çocuklar yaşlarına göre tüketmeleri gere­ken besin maddelerini bilinçli bir şekilde piramidin içindeki kutulara yazabilirler. Böyle bir uygulama oldukça yararlıdır çünkü kendi tüketeceği gıda maddelerinin isimlerini kendi elleri ile yazan bir çocuk beslenme kurallarına dana çok uyar ve ideal beslenme piramidinin dışına çıkmamaya çalışır.