Tümörlerin İlaçla Tedavi Süresi

Tedavinin Süresi:

İlaç tedavisinin ne kadar sürmesi gerek­tiği göz ardı edilemeyecek bir konudur ve klinikte özellikle iki durumda önem kazanır:

a) Başlangıçta klinik olarak ile­ri evrede görülen ve tam bir gerilemeye (remisyon) ulaşmış tümör;

b) Önlem te­davisinin uygulandığı durumlar. Aşağı­da sayılan genel kurallar uygulama ko­laylığına sahiptir ve ileri evredeki tü­mörlerde kapsamlı ve çok sayıda deney­lerle desteklenmektedir.

• Yanıt vermeyen tümör: Yeterli ve uygun tedaviye karşın küçülme eğilimi göstermeyen kötü huylu bir tümör, böy­le tammlanabilir. Olguların büyük bir bölümünde tedaviye yanıt vermeyen tü­mör belirgin bir ilerleme (tümör kütlesi­nin hacminin artması ve/ya da yeni yer­leşim bölgelerinin ortaya çıkması) gös­terir.

Tedavinin yeterli olarak değerlen­dirilebilmesi için, ilacın uygun dozlarla uygun bir süre boyunca verilmiş (örne­ğin, ileri evredeki tümörler için ilacın iki çevrim boyunca kullamlmış olması) ve bir ya da daha fazla sayıda toksik be­lirtinin ortaya çıkmış olması gerekir.

Hekim tedavinin etkili olmadığına, yani tümörün tedaviye yanıtsız olduğu­na, tümörün tipini ve özellikle de teda­vinin amacını göz önüne alarak karar verebilir:

(a) Amaç kısa bir zaman dili­mi içinde tam bir gerileme elde etmek ise (akut lenfoblastik lösemi ve çocuk­luk çağı Hodgkin dışı tümörleri: 4-6 hafta içinde; erbezi embriyonal kanseri: 3 ay içinde) ve öngörülen zaman içinde tam gerileme elde edilememişse tümör tedavisinin kesilmesi ve alternatif tedavilere geçilmesi planlanır,

(b) Tedavinin amacı yaygınlaşmış ve yavaş gelişmekte olan bir tümörün yalnızca klinik belirti­lerini hafifletmek ise bu tedavide gerçek basan elde etmek koşuluyla tümör teda­visi kesilebilir.

• Kısmi gerileme: Tedavinin amacı gerçekte tam bir gerileme elde etmek değilse, kısmi gerileme ortaya çıkınca tıbbi tedavi mümkün olduğunca aynı dozlar ve aynı düzen ile, tümörün ilerle­diğini gösteren bulgular ortaya çıkma­dıkça sürdürülebilir. Yeterli dozda 3-4 çevrim boyunca ilaç verilmesine karşın tümörün giderek küçüldüğü saptanmaz­sa aynı tedaviyi değişik dozlarla sürdür­mek hemen her zaman yararsızdır.

Deği­şik yapıda hücre topluluklarından oluşan bir tümörde kemoterapinin ilk birkaç çevrimi bu tedaviye duyarlı olan hücre­leri yok etmiştir ve tümör bu tedaviye dirençli hücrelerin çoğalmasıyla ilerle­mektedir. Gene de önceden belirtildiği gibi, özellikle psikolojik etkenler yü­zünden, etkili bir alternatif tedavi olma­yan kütleli tümörlerde kemoterapinin kesilmesi her zaman kolay değildir.

Kısmi bir gerilemeden daha ileriye gi­demeyen bir tedavi ise toksik etkilerin belirgin derecede ağır olduğu durum­larda kesilebilir.

• Tam gerileme: İleri evredeki bir tü­mörde belirli bir tedaviden sonra tam bir gerileme elde edilirse ve bu gerile­me başlangıçtaki ölçütler aracılığıyla yoğun olarak kontrol edilip kanıtlanabilirse, tedavinin ileri aşamalan tümörün tipine göre değiştirilebilir.

• Destek tedavisi: Çeşitli tümörlerde destek tedavisinin süresi tam olarak be­lirlenebilmiş değildir; olguların büyük bir bölümünde tedavi araştırmaları sür­mektedir. Bu nedenle hekim hastaya göre düzenlenmiş bir tedavi yerine öz­gül gerekliliklere göre nesnel olarak planlanmış bir tedavi programı benim­semelidir. Buna göre tek bir polikemoterapi rejiminin uygulandığı kemotera­pinin süresi meme kanseri için yaklaşık 5-6 ay, erbezi kanseri için 2-5 ay, mide kanseri ve yumuşak doku sarkomları için 8-10 aydır.

Çocukluk çağı tümörlerinde polikemoterapinin süresi genellikle 8-18 ay arasındadır ve tümörler (osteosarkom, rabdomiyosarkom, medülfoblastom, Wilms tümörü ve lenfom) arasında be­lirgin değişiklikler görülmektedir. Bu belirsizlik gelecekte belki de bugünkü çalışmaların sonuçlannın alınmasıyla giderilecektir, Böylelikle yakın bir ge­lecekte tedavinin tipi, kullanılan ilaçla­rın dozu ve süresi her tümörün gidişi­ne göre farklı olacaktır.

Gene de biyo­lojik varsayımlar ve birçok klinik veri, tüm destek tedavilerinin süresinin azaltılmasını öngörmektedir. Günü­müzde 4 ile 6 ay arasında değişen sı­nırlı bir etki süresi olan tek polikemoterapi rejimli tedavi yöntemlerinin ge­lecekte kaydedebileceği olumlu geliş­meler ise henüz araştırma aşamasında­dır.