Tümörlerde İlaç Etkisinin Saptanması

İlaçların etkisinin Saptanması:

Son yıllarda tümöre karşı ilaç tedavisi­nin en iyi uygulama yollarına ilişkin araştırmalar yoğunlaşmıştır.

Tümör hücreleri üzerinde ilk duyarlılık deney­leri 25 yıl önce yapıldı; ilk İncelemeler çok cesaret kırıcı sonuçlar verdi. Son zamanlarda ise özel teknikler aracılığıy­la taze tümör hücre örnekleri kullanıl­makta ve elde edilen hücreler çeşitli ilaçlara duyarlılık açısından incelen­mektedir. Böylece, laboratuvarda bileşi­ğin ya da bileşiklerin tümör hücresini öldürücü etkisi denenmekte ve belirli bir tümörü olan hastada etkili olacak ilaçlar saptanabilmektedir. Kemoterapi duyarlılık testleri henüz deneysel aşa­madadır.

Bunların klinikte kullanılması­nı sınırlayan etkenler şunlardır:

• Birçok tümör laboratuvarda sistemli büyümemektedir.
• Bazı durumlarda hücresel büyüme, belirli bir ilaç grubunun gerçek etkisini değerlendirebilmek için yeterli hızda ol­mamaktadır.
• Testin örnek hücrelerin seçimi konu­sunda güvenilir olduğu kanıtlanmamış­tır.
• Birçok klinik tabloda, her zaman kemoterapiye duyarlılık testlerini uygula­mak için gerekli olan örneği elde etmek teknik olarak mümkün değildir. Bazı tümör tiplerinde (kan hücrelerinden ge­lişen tümörler, yumurtalık kanserleri) yeterli örnek elde etmek daha kolaydır. Dolayısıyla bu testler tümörlü hastala­rın ancak küçük bir bölümünde yararlı olabilmektedir.
• Testin uygulanması ve yorumlanma­sı için uzun bir bekleme süresi gerek­mekte ve maliyeti çok yüksek olabil­mektedir.
• Kemoterapiye duyarlılık testi olum­suz sonuç alınması ya da tümörün de­nenen ilaca dirençli olduğunun saptan­ması durumunda daha değerlidir. Bu­nun sonucunda kemoterapiye duyarlılık testlerinin gelecekte antibiyotiklerde olduğu gibi kullanılabileceği söylenebi­lir.

Kemoterapiye duyarlılık testi günü­müzde en çok klinik araştırmalarda kullanılır. Bu testle etkisiz ve toksik olan ilaçların yerine geçebilecek ilaçlar saptanır. Böylelikle yüksek riskli ama ameliyat edilebilme olasılığı olan has­talarda cerrahi tedavisin başarı sağla­maması durumunda ya da kurtarıcı ke­moterapi uygulanmasının gerektiği durumlarda hastada etkili tedavi sağlaya­bilecek ilaçlar bilinçli bir biçimde seçi­lir.

Ne yazık ki, kütleli tümörlerin bü­yük bir bölümünde kullanılabilecek ve testleri rutin olarak uygulanabilir hale getirecek bir ilaç “havuzu” yoktur. Böyle bir durum sağlanmadıkça çeşitli tümörlerde seçilecek en iyi ilacın belir­lenmesi için en iyi yöntem birçok olgu­dan elde edilen verilerin yorumlanma­sıdır.

İlaç tedavisi seçilirken birçok etken göz önünde bulundurulmalıdır. Tedavi yaklaşımında gösterilen dikkat hiçbir zaman aşırı korkaklığa ya da reddedici bir davranışa dönüştürülmemelidir. Ön­ceden ilaçlarla tedavi edilmemiş ve bu nedenle kemoterapiye yüksek duyarlı­lık gösteren hastalarda tedavi düzenle­nirken en iyi etkiyi sağlayacak ilaçlar seçilmeli ve uygulanmalıdır.

Önceden tedavi edilmiş olgularda, yaşlılarda ve beklenen yaşam süresi sınırlı olan olgu­larda ya da yaşamsal bir organın ya da sistemin ağır bir yetersizliği söz konu­su olan durumlarda ilaç tedavisinin se­çimi ve uygulanması hastanın şikâyet­lerini azaltmaya ve ona daha rahat bir dönem geçirmesini sağlamaya yönelik olmalıdır.