Tansiyon Neden Yükselir?

Tansiyon nasıl ve neden yükselir?
Vücudumuzdaki damarlar şu kısımlardan yapılmıştır :
1, Atardamarlar. – Büyük, duvarları kalın damarlar olup kalbten çıkan kam vücudun muh­telif kısımlarına taşırlar.
2. Arterioller (ufak atardamarlar). – Atar­damarların en ufak dallarına arteriol denir. Bunlar çıplak gözle görülmezler. Duvarları et­ten yapılmış olduğundan büzüşüp daralabilir veya genişliyebilirler.
3. Kapiller (kıl damarları.) – Ufak damarlar en sonunda ufacık, kıl gibi kollara ayrılırlar. Burada kan artık nabazan etmez. kularla besleyici maddelerin mübadelesi ve rüntü maddelerinin alınması bu kıl damarlara vasıtasiyle olur.
4. Toplardamarlar. – Kanı kalbe geri getiren karakandamarlarıdır. İçlerinde pis »kan vardır. Elin üzerinde gördüğünüz mavi damarlar banlardır. Şimdi şu tarifden anlaşılacağı veçhile kalb bir pompadır, atardamarlar bu pompadan çı­kan hortum, arterioller hortumun ucundaki musluk veya fiskiye ve kıl damarları da fîskiyeden dışarı akan ince su demetidir. Şimdi luğu kıstığımızı f arzedelim ne olur:
a. tan dışarı akan su miktarı azalır,
b. Hartan içindeki tazyik artar. Şayet pompa daha fazla çalıştırılırsa hem hortumun içindeki tazyik da­ha fazla artar, hem de fıskiyeden dışarı çıkan su miktarı, musluk açık olduğu gibi normal kalır.
İşte tansiyon yüksekliğinde durum böyledir. Ufak atardamarlar (arterioller) mıştır, kıldamarlarına az kan gider, taba da beslenemez, bunu yenmek için kalb fazla Mr tazyik altında çalışır ve daralan damarlardan normaldeki gibi yeter kan geçmiye başlar. Uzun müddet işler böylece yeni bir düzene girmiş olur. Fakat kan tazyikinin yüksek olarak sebat etmesi birçok hâdiselere sebep olabilir. Damar­lar fazla tazyik altında kalınca sertleşmiye baş­lar. Sertleşen damarlardan bâzısı tıkanır ve o damarın beslediği doku yeter kan, oksijen ala­maz. Kalb fazla yük altında kalınca yorulur, sonunda kifayetsizliğe uğrar (nefes darlığı, uy­kusuzluk). Böbrekler bozulur vazife göremez. Gözlerdeki damarların sertleşmesi görmeği bozar. Beyin damarları sertleşirse beyinde ka­nama, tıkanma yapabilir. Damar sertliğinin de­recesi ve yaygınlığı şunlara’tâbidir:
1. Tansiyon yüksekliğinin derecesi,
2. Tansiyon yüksek­liğinin ne zamandanberi devam ettiği,
3. Damar­ların bu yüksek tazyike mukavemet kabiliyeti.

Tansiyon yüksekliğinin kabaca dört dev­resi vardır :
1. Prehipertansiyon (tansiyon yüksekliğin­den önceki) devre. – Bakarsınız tansiyon kızma, heyecanlanma, yorulma ile çok yükselir. Fa­kat umumiyetle normaldir. Bu gibi kimselerin hemen %75 inde sonradan tansiyon devamlı su­rette yüksek kalır.
2. Oynak tansiyon devresi. – Tansiyon her zaman için on dördün üstünde olmakla beraber bir seviyede durmaz, bir gün 15, öbür gün 20 dir …Nadiren 12-13 e bile iner.
3. Sabit Tansiyon devresi. – Tansiyon artık bir seviyede sabit kalır. Bir türlü aşağı inmez.
4. İhtilât devresi. -Başlıca üç yerde ihtilâl görülür : a. Kalbte. Böbreklerde, c. Beyinde.