Şeker Hastalığında İnsülin Nasıl Etki Eder?

Şeker hastalığının tedavisinde başlıca amaç hastalara normal ve üretken bir yaşam sağlamaktır. Tedavinin temelini diyet, fiziksel egzersizler, insülin ve özel durumlarda ağızdan alınan ilaçlar oluşturur.

Son derece yaygın olan bu hastalıkta tedavinin başlıca ilkesi kan şekerini normal sınırlara indirmektir. Hastalığın başlıca nedeni vücuttaki insülinin yeter­siz olması ya da etkinliğini engelleyen bir mekanizmanın bulunmasıdır. Vücuttaki enerji kaynaklarının kul­lanılmasını sağlayan pek çok mekaniz­ma vardır; bunların en önemlisinde pankreasın beta hücrelerinden salgıla­nan insülin adlı hormon rol oynar.

İNSÜLİN NASIL ETKİ EDER?

İnsülin trigliserit, glikojen ve proteinler­den oluşan enerji depolarının kullanıl­masını sağlar. Öncelikle, kandaki şeker yoğunluğunun, özellikle besinlerle kar­bonhidrat alımından sonra, görece sabit değerler arasında kalmasını sağlar. Bu­nu iki farklı mekanizma ile gerçekleşti­rir: Glikozun yağ ve kas dokusu hücreleri tarafından tutulmasını sağlarken, karaciğer hücrelerindeki glikoz yapımı­nı azaltır. Glikozun hücre zarından ge­çişini kolaylaştırır; ayrıca glikoz yapı­mının başlangıcında etkili olan enzim süreçleriyle karşılıklı etkileşerek gliko­zun kullanımını azaltan ya da kas ve yağ dokusunda glikojen halinde polimerleşmesini kolaylaştıran enzimlerin itkilerini artırır.

İnsülin aynı zamanda yağ hücrelerinde trigliserit yapımını kolaylaştırır, hücre içindeki glikozun kullanımının artması, gliserolün kullanımını da artırır ve artmış olan trigliserit yapımı sonu­cunda bir molekül gliserol, üç molekül yağ asitiyle bağlanır. Ayrıca insülin yağ yapımını ve yağ asitlerinin serbestleşmesini lipitlerin yıkılmasını sağlayan enzimleri engelleyerek artırır; bunlara ek olarak, kandaki yağ asitlerinin kullanımını azaltarak, karaciğerde keton, ci­simlerinin yapımını da azaltır.

Protein metabolizmasmda ise yal­nızca proteinlerin yapımım artırmakla kalmaz, aynı zamanda parçalanmalarım da geciktirir. Başka bir deyişle, İnsüli­nin etkisi öncelikle vücuttaki enerji de­polarının artırılmasına yöneliktir. Bunu sağlayan mekanizmalar her zaman bütünleşmemiş olabilirse de, hepsinin genel ilkesi beslenmenin kesintiye uğradı­ğı zamanlarda bile vücuda sürekli bir enerji sağlamaktır.
insülinin başlıca rolü, metabolizma­daki glikozu denetlemek olduğuna gö­re, insülin yetersizliğinde kanda glikoz miktarı artar (hiperglisemi) çoğu kez idrarla glikoz çıkar (glikozüri).