Omurilik Yaralanmaları

Omurilik Yaralanmalarının İki Tipi: Omurilik, kemik halkaları (omurlar) tarafından korunur. Ama bu kemikler kırıldığında ya da yerinden oynadığında, yaralanabilir. Eğer hasar gören nöron (sinir hücresi) sayısı fazla ise, bu genellikle, his ya da adale hareketi kaybına yol açabilir. Doktorlar henüz, çevrimin tekrar çalışmaya başlamasını sağlamak üzere, kopmuş sinir uçlarının nasıl tekrar birleştirileceğini öğrene­memiştir. Tedavi olmaksızın ve bazen tedaviye rağmen, omuri­likte oluşmuş hasar zamanla daha kötüleşebilir; kişinin ne kadar işlevinin muhtemelen iyileşece­ğinin belirlenmesi, genellikle 6 ay kadar uzun bir zaman alır.

Bir omurilik yaralanma­sının semptomları, hasarın yerine bağlıdır. Omurilik yaralanmasının altındaki vücut kısmı, felç olur ve hissiz kalır. Binaenaleyh, yaralanma ne kadar yüksekte ise (ya da diğer bir deyişle başa yakınsa), etkisi o derece harap edicidir.

Örneğin, omuriliğin cervical (boyun) bölgesinin hasar görmesi, quadriplegia (dört uzuvda birden his ve hareket kaybı) oluşmasına sebebiyet verebilir. Alt sırt bölge­sinde hasar oluşması, paraplegia (vücudun alt kısmının ve her iki bacağın felç olması hali) ile birlikte, mesane, bağırsak ve seksüel fonksi­yonların kısmen ya da tamamen kaybı haline sebep olabilir.

Semptomlar

Özellikle eğer yaralanma his kaybına sebep olmuşsa, ağrı, omurilik yaralanmasının öne çıkan özelliği olmayabilir. Bununla beraber, komşu bölgelerde yoğun ağrı oluşabilir. Maluliyetin derecesi esasen, yaralanmanın yeri ve şiddetine bağlıdır.

Yaralanma noktasının hemen aşağısında ya derhal ya da hasar görmüş bölgenin civarında sıvı toplanmasını takiben tedrici bir şekilde, kaslarda zayıflık, uyuşukluk veya felç oluşabilir.

Tedavi Seçenekleri

Omurilik yaralanmasından muzdarip kişinin bakımı, kaza yerinde başlar. Kişi, tehlikede olmadıkça, asla kımıldatılmamalıdır; hareket, omuri­liğin daha fazla hasar görmesine sebep olabilir. Solunuma yardımcı olmak üzere bir solunum cihazına bağlamak gibi yaşam destek tedbir­leri gerekebilir.

Şişmeyi önlemek ve yaralanmış sinirlere olan kan akışını tekrar canlandırmak için corticosteroid ilaçlar enjekte edilebilir. Methylprednisolone bunlardan biri olup, yaralanmayı takiben ilk 6 saat içinde enjekte edildiğinde, bazı fonksiyonları tekrar canlandırılabilir.

Röntgen, bilgisayarlı tomog­rafi ya da manyetik rezonanslı görüntüleme teknikleri kullanılarak omurilik, omurlar ve beynin görüntüleri alınır. Yaralanmayı takiben ilk iki saat içinde omurilik üstündeki baskı rahatlatılabilirse, omurilik sinir fonksiyonlarında bir miktar iyileşme gerçekleşebilir.

Kırık omurların düzeltilmesi, omurilikteki fazla sıvının dışarı akıtılması ya da omurilik içine gömülmüş kemik parçalarının veya yabancı maddelerin çıkarıl­ması için ameliyat gerekli olabilir. Vücudu sabitlemek için bazen traksiyon (çekme) uygulanır.

Yaralanmadan kaynaklanan komplikasyonların tedavi edilmesi ve bir rehabilitasyon programının planlanması, nihai amaçlardır. Eğer kişide bir hafta içinde bazı his ve hareket düzelmesi olursa, bu, tamamen iyileşeceğinin bir işareti olabilir.

Mesane (sidik torbası) kontrolü kaybı, ilaç terapisi, sonda (idrar toplamak üzere dar bir tüpün üretra yani idrar yoluna yerleşti­rilmesi) ve bazen, suni mesane oluşturmak üzere yapılan ameliyat ile tedavi edilir. Mesane problem­leri, kişiyi idrar iltihaplarına karşı hassaslaştırabilir ki bu antibiyotik ilaçlar ile tedavi edilebilir.

Fizik tedavi, siz henüz hasta­nedeyken başlar ve bir rehabi­litasyon merkezine götürüldü­ğünüzde devam edebilir. Fizik tedavi uzmanları, adale kütlesinin  muhafazası, adale zayıflamasının önlenmesi ve dolaşımın iyileştiril­mesi için elleriyle kasları hareket ettirirler. Terapi uzmanları, basit işleri nasıl yapacağınızı ve teker­lekli sandalyenizi nasıl kullana­cağınızı size öğretecek ve evinizi durumunuza uygun şekilde düzen­lemenize yardımcı olacaktır.

Elektrotların elektrik itkileri ürettiği elektrikli uyarma cihazı, (yukandaki resme bakınız), fonksiyon kaybına uğramış kişilerde kasları hareket ettirmeye teşvik etmek için kullanılmak­tadır. Buna ilave olarak, ilim insanları, omurilik fonksiyonlarını tekrar canlandırmak için tasarlanmış bazı deneysel ilaçları araştırmakta ve incelemektedir.