Karaciğer Hastalık Çeşitleri
İlaçlardan Ya Da Toksinlerden Kaynaklanan Hepatit
Karaciğerde iltihap ya da diğer adıyla hepatit, doğrudan doğruya toksik etki yaratan ilaçlardan kaynaklanır. Bunun en yaygın örneği ise reçetesiz satılan ve parasetamol içerikli ağrı kesicilerdir. Yüksek dozda parasetamol, özellikle 3-4 bardak alkolle alındığında karaciğerde ciddi hasara yol açar.
Methyldopa (düşük kan basıncı için kullanılır), isoniazid (verem tedavisi için kullanılır) ve amiodarone (düzensiz kalp ritmi tedavisi için kullanılır) karaciğere zarar verebilecek diğer ilaçlardır. İltihaplardan kaynaklanan toksik karaciğer hasarının genel belirtileri; kusma, mide bulantısı, terleme ve genel rahatsızlık halidir.
Midenizde kalan ilaçları vücudunuzdan yok etmek için midenizin yıkanmasına ihtiyacınızın olup olmadığını veya ilaca karşı bir panzehir ihtiyacınızın olup olmadığını, semptomlarınız belirleyecektir.
Bazı durumlarda ilaçlar, karaciğere etki ederek alışılmadık alerjik tepkilere yol açabilir (İsilik, ateş, kas ağrıları gibi). Ayrıca phenytoin (kasılma nöbetleri için kullanılır), chlorpromazine (ruh hastalığı için kullanılır), erythromycin ve trimethoprimsulfamethoxazole (antibiyotikler) ve halothane (büyük ölçüde kullanılmayan aneztezik bir ilaç).
Akut Hepatitler
Hepatit, karaciğerdeki iltihaplanmadır. Akut hepatitlerde iltihaplanma aniden görülür ve ciddi semptomlara yol açar. Bunun, alkol istismarı ve ilaç kullanımı gibi bir çok sebebi olabilir. Ama akut hepatitlerin birçoğu aşağıda ele alınan hepatit virüslerinden kaynaklanır.
Hepatit B veya C kronik karaciğer hastalıklarında başı çeker ve bazen karaciğer iflas eder. Aksi durumda, genellikle akut hepatit virüsü kendiliğinden kaybolur.
Hepatit A hepatitler arasında en etkisiz ve en yaygın olarak görülen virüs çeşididir. Tahminlere göre bir zamanlar Amerikalıların yüzde 50’sinde hepatit A görülüyordu ve bunun sonucu olarak bağışıklık kazanıldı ve antikor taşınmaya başlandı. Virüs genellikle temizlik standartlarının ve hijyenin zayıf olduğu yerlerde görülür. Bu hastalığı taşıyan insanlar, bu virüsü kanlarında taşırlar ve katı dışkılarıyla dışarı atarlar. Bu kısa bulaşıcı dönemde (genellikle 6 günden 6 haftaya kadar sonlanır) virüs yayılabilir.
Bulaşma genellikle, suya veya yiyeceğe bulaşmış, dışkı kaynaklı virüsün alımıyla oluşur. Ayrıca iyi pişirilmemiş kabuklu deniz hayvanlarının tüketilmesiyle de hastalık kapılabilir. İyileşme süreci genellikle 1 veya 2 ay sürer. Nadir vakalarda (genellikle 40 yaşını aşkın bireylerde) hepatit A hastalığı karaciğerin iflasına ve bunun ötesinde ölüme bile neden olabilir. Fakat genellikle iyileşme süreci başarıyla tamamlanır.
Hepatit B genellikle iltihaplı kanla (genellikle kan nakli ve damardan iğne yoluyla paylaşılan uyuşturuculardan, iltihaplı meniye sahip biriyle cinsel temasla ve iltihaplı salyayla bulaşır. Bebekler, anneleri enfekte olmuşsa doğum sırasında hastalık kapabilirler. Sağlık ocağı çalışanlar ve enstitüde çalışan bireyler de bu virüse karşı hassastır.
Bu virüse yakalananlardan bazdan asla bu virüsü geliştirmez ve bu virüsten dolayı hasta olmazlar. Ama bazıları da bu hastalığı ağır durumlara taşır. Zaman zaman, hepatit B virüsü akut karaciğer iflaslarına sebep olur. Hepatit B virüslerinin birincil saldırılarından sonra iyileşme süreci yaklaşık 1 -4 ay arası bir süre alır. Azımsanamayacak sayıda insan ya taşıyıcı olarak ya da virüsü geliştirici olarak toplumda yer alır. Bazıları ise bu hastalığı siroz ve kronik karaciğer iflası yönünde geliştirir.
Doğumda hepatit B virüsüne yakalananlar, yüzde doksan oranla ileriki yaşantılarında bu hastalığı kronik yönden geliştireceklerdir. Tam tersine, sağlıklı bir yetişkin bu hastalığa yakalandığında sadece yüzde bir oranla bu hastalığı kronik yönden geliştirir.
Hepatit C ise ne hepatit A gibi ne de hepatit B gibi bulaşma yolu hepatit B’ ninkiyle aynıdır. Buna karşın ne kadar çabuk cinsel temasla yayıldığı bir tartışma konusudur. Hepatit C virüsüyle enfekte olanların çoğu bu hastalığı akut hepatit olarak geliştirmezler. Bazıları ise bu hastalığı ağır bir şekilde geliştirir ama nadir olarak akut karaciğer iflasına sebep olur. Bu hastalığı akut biçimde taşıyanlar 3-4 aylık bir sürede iyileşme sağlarlar.
Hepatit C virüsü taşıyan hastaların yüzde ellisi, kronik hepatit geliştirir ve bir kısmı da siroza, kronik karaciğer iflasına veya karaciğer kanserine yakalanır. Tahminlere göre 3- 9 milyon Amerikalı hepatit C virüsünü kronik şekilde geliştirmişlerdir. (Dünya çapında 70 milyon hepatit C hastası bulunmaktadır).
Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl 10.000 insan, hepatit C’den kaynaklanan, kronik karaciğer hastalıkları nedeniyle yaşamını kaybetmektedir. Bazıları damardan ilaç kullanan kişilerdi. 1990 öncesinde (virüsün keşfinden önce ve kanın virüs için test edilmesinden önce) ise bazı bireyler kan nakli esnasında bu hastalığa yakalanmıştır.
Hepatit C riskinin, bağışıklık eksiklikleri yaşayan kişiler arasında yani; organ nakli yaptırmış kişiler ve edinilmiş immün yetmezlik sendromu (AİDS) yaşayan kişiler arasında artacağı düşünülmektedir.Hepatit D kendi başına başka hastalıklara veya hepatite sebep olan bir virüs değildir. Ama ne zaman ki birey hepatit B ve hepatit D virüsünü aynı anda taşırsa, genellikle ciddi bir tür akut hepatit gelişimi söz konusu olur. Hepatit D’ nin yakın kişisel temasla bulaştığı görüşüne karşın, kan yoluyla bulaşır.
Hepatit E hepatit A’ ya benzemesine karşın Birleşik Devletlerde nadir olarak görülür. Hamile kadınlar için çok tehlikelidir. Bunların yüzde 20’sinde yaşamı tehdit eden türden karaciğer tahribatı meydana gelir.
SEMPTOMLAR
Hepatitli virüsün size bulaştığı zamanla, ilk akut hepatit belirtileri gösterdiğiniz zaman arasında bir kuluçka süreci vardır. Bu kuluçka dönemleri virüse bağlıdır; hepatit A 6 günden 6 haftaya; hepatit B 4’ten 12 haftaya ve hepatit C’ nin kuluçka dönemi ortalama olarak 7 haftaya kadardır.
Akut hepatitin belirtileri geneldir ve diğer durumlarla kolayca karıştırılabilir. Enerji kaybı ve iştahsızlık, mide bulantısı, kusma, deri kaşınması, karın ağrısı (karnın sağ üst tarafı), ateş ve çay rengine benzer idrar belirtilerin bazılarıdır.
Bu belirtilerin devamı sanlık şeklinde (gözün beyaz kısmının ve derinin sarılaşması) ve bazen de kilo kaybıyla ortaya çıkar. Nadir vakalarda, çok ciddi ve hayatı tehdit edici belirtiler gözlemlenebilir (akut karaciğer iflası).
Hepatit B ve hepatit C virüsüne maruz kalmış bazı bireylerde ilk zamanlarda hafif belirtiler görülür ya da hiç belirtiye rastlanmaz. Ama yıllar sonra kronik hepatit, belirtileri gelişebilir.
TEDAVİ SEÇENEKLERİ
Belirtiler, hepatitin teşhisi için yeterli olabilir. Ama kan tahliliyle kanıtlanması gerekmektedir. Karaciğer enzimleri üzerinde yapılan kan testleri, karaciğerde yaygın olarak ölmüş hücreleri ortaya çıkarabilir (herhangi bir hepatit türünün ana özelliğidir). Diğer kan testleri, hepatite sebep olan virüslerin keşfi ve doktorunuzun tahminlerini tamamlayacak yönde kullanılır.
Akut virüssel hepatitin belirli bir tedavisi yoktur. Tedavi sizin rahat hissetmenize yardımcı olmayı amaçlar. Kurtulmaya yönelik bir ihtiyaç yoktur; yatak istirahati iyi hissetmenizi sağlayacaktır. Reçetelendirilmiş bir yüksek kalori diyetiyle birlikte gün içinde yiyeceklerin çoğu azaltılarak, günün sonraki bölümlerinde mide bulantısı önlenebilir. Sürekli tekrar eden bir kusma haliniz varsa, damardan beslenme uygulamasına ihtiyacınız olabilir.
Karaciğerin, Pankreasın, Safra Kesesi Ve Safra Kanalının Görüntülenmesi
Hekimler, karaciğer, pankreas, safra kesesi ve safra kanalı hastalıkları ve bunların teşhisi için birkaç teknik kullanmaktadırlar. Bu çizelge bize, dahili yapıları açık bir şekilde görmemizi olanaklı kılan görüntüleme şekillerini anlatmıştır. Bu testler genellikle bir radyolojist tarafından (görüntü yoluyla teşhis koyan ve sonuçlar çıkartan uzman), doktor ofislerinde, hastanelerde veya kliniklerde uygulanır.
Karaciğer Hastalık Çeşitleri Hakkında Daha Fazla Bilgi İçin Aşağıda Yer Alan Videoyu Sonuna Kadar İzlemeniz Tavsiye Edilir