Kansızlık, Anemi

Kanın renkli maddesi olan hemoglobinin miktarı veya eritrositlerin sayısında mey­dana gelen azalma kansızlık (anemi) ola­rak bilinir. Hemoglobin, kanda % 16 ora­nında bulunur, yapı taşlarından biri de de­mirdir. Hemoglobin kemik iliğinde oluşur, asıl görevi oksijeni atardamar yoluyla vü­cudun hücrelerine taşımak olan kırmızı renkli bir maddedir. Kansızlıklar oluş nedenine göre demir ek­sikliğine bağlı anemiler, kan kaybına bağ­lı anemiler, B1 vitamini veya folik asit ek­sikliğine bağlı anemiler, kemik iliği yeter­sizliğine bağlı aplastı. anemiler, kan hüc­relerinin parçalanması sonucu meydana gelen sekonder anemiler yani hemolitik anemiler gibi çeşitlere ayrılır.
Kansız olan bir kimse soluk ve yor­gun görünüştedir. Çarpıntı, baş dönmesi ve halsizlik hisseder. Teşhis parmak uçun­dan alınan kanın sayımı ve hemoglobin ta­yini ile yapılır. Normalde milimetre küpte 4,5-5 milyon olan eritrosit yani alyuvar sa­yısı ile % 16 olan hemoglobin değeri düş­müştür. Alyuvarların hacminin toplam kan hacmine olan oranını gösteren hemotokrit değeri de % 42-47 olan normal değerin­den daha az bulunur. Bir iç kanamadan sonra oluşan kansızlık­larda vücut kanın eski hacmini korumak için kana yeni sıvılar katar. Kan, bu şe­kilde sulandığından ve hemoglobinin total kan hacmine olan oranı düştüğünden kan­sızlık görülür. Kanın normale dönmesi için vücudun yeterli kırmızı kan hücrelerini yapması zaman alır.
Kansızlığın tedavisi nedene bağlı olarak yapılmalıdır. Bir yaralanma veya kanama­ya bağlı akut vakalarda damarlarda dola­şan kan birden azaldığından şok dedığîmiz tablo meydana geleceğinden derhal kanamayı durduracak önlemler alınmalı ve hastaya kan verilmelidir. Kan gelinceye kadar onun yerini tutacak ve damarları boş bırakmayacak plazma, dekstroz, dek-stran gibi solüsyonlar damardan verilme­lidir.
Kronik kanamalar, bağırsaklarda demir emilmesinin bozulması veya demir ihtiya­cının artması (gebelik) gibi durumlarda meydana gelen anemilerde demir tedavisi yapılır. Eritrosit yapımı bozukluklarında meydana gelen kansızlıklarda (megalob-lastik makrositik anemiler) genellikle B 12 vitamini eksikliği (pernisiyöz anemi) ve­ya folik asit eksikliği görüldüğünden de­mirli ve folik asitli ve B 12 vitaminli pre-paratlar verilir. Demir preparatı alan kim­selerde dışkının siyah renkli olabileceği unutulmamalıdır. Aplastik ve diğer habis hastalıklara bağlı anemilerde asıl hastalı­ğın tedavisi ile birlikte kan aktarımı ve ke­mik iliği transplantasyonları yapılır.