Kan Grupları

Kanımızın, yapılarına göre birtakım grup­lara ayrıldığı eskiden beri bilinmektedir. 1900’de Landsteıner tarafından keşfedilen ABO sistemi, kan gruplarının en önemlisidir. Bu ayrım, alyuvarların üzerinde bulu­nan ve Mendel yasalarına göre kalıtımla geçen, antien denilen faktörlere göre ya­pılmaktadır. Son araştırmalara göre erit­rositlerde A1, A2 ve B adı verilen antenler insanlarda A, B, AB ve O grubu olmak üzere 4 çeşit kan meydana getirmek­tedir A grubu da A1 ve A2 alt gruplarına ayrılmıştır İnsanların alyuvarlarında bulu­nan antijenlerın ve serumlarındakı anti­korların mevcudiyeti özellikle kan aktarım­larında önem kazanmaktadır Çünkü ka­namalı bir hastayı kurtarmak için verile­cek kan eğer alıcının kan grubu ile uyuş­mayacak olursa hastada ağır komplikasyonlara hatta ölüme neden olabilir.
İlk defa Rhesus maymunlarının kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve insanların buyuk çoğunluğunun kan hücrelerinde de sapta­nan antııenlere göre de kanlarımız Rh po­zitif ve Rh negatif olarak ıkı gruba ayrılır. Rh sisteminde alyuvarlarda bulunan ve C,D,E adını alan antııenlere göre de kanı­mız birkaç grup meydana getııır Bu an-tııenlerden en kuvvetlisi D olduğundan Rh sisteminde D antııenının bulunup bu­lunmadığına göre kan grupları Rh ( + ) ve Rh (—) olmak üzere ikiye ayrılırlar İnsan eritrositlerinde antııenler ve banları kontrol eden genler yalnız bu kadar da değildir ABO ve Rh sisteminden başka MNS, Lewıs ve Keli sistemleri de vardır. Antı-A ve antı-B antikorlarının aksine anti-D antikorlar doğal olarak kanda bulun­maz Bu antikorlar ancak kanları Rh po­zitif eritrositlerle temas eden Rh negatif kişilerde meydana gelir Rh negatif bir kunseye Rh pozitif kan verildiğinde antı-D oluşumu oranı çok yüksektir Özellikle yeni doğanlarda Rh uyuşmaz­lığına bağlı olarak meydana gelen hemolıtık hastalık (Erıtroblastasıs fotalıs) önem­lidir Rh negatif olan annenin Kanının Rh pozitif kana sahip bebeğinin kanıyla da­ha doğum olmadan onoe karşılaşması so­nucu meydana gelmektedir (Bkz ABO Sistemi ve uyuşmazlığı, RH uyuşmazlığı Kanda enfeksiyon etkenlerinin, bakterile­rin veya onların toksinlerinin bulunması halinde kan zehirlenmesinden söz edilir. Kanda hastalık yapan bakterilerin çoğala­rak artmasına bakteriyemi, bakteri toksin­lerinin dolaşıma geçmesine septisemi, mikroplarla enfekte oimuş kan pıhtılarının veya cerahat parçacıklarının dolaşımda bulunmasına ise pıyemı adı verilir. Bu gibi durumlarda kalbin hızlandığı, ate­şin titremeyle yükseldiği, deride kırmızı dö­küntülerin meydana geldiği ve genel duru­mun çok kötuleştiğı görülür. Vücudun çeşitli bölgelerinde deride ufak apseler mey­dana çıkabilir. Evvelce öldürücü olan kan zehirlenmeleri tedavide antibiyotiklerin kullanılması ile eskisi kadar tehlikeli ol­maktan çıkmış bulunmaktadır.