Fotokemoterapinin Değişik Biyolojik Etkileri

Bu ışınların etkileri üçe ayrılabilir: Canlılar üzerindeki kaçınılmaz etkiler, savunma reaksiyonuna neden olan etki­ler ve canlılarda hasar ya da hastalık yapıcı etkiler.

İlk etkiye önek olarak vitamin Ö3’ün dönüşümü gösterilebilir, ikinci etkiye örnek olarak ise melanosit yapı­mının uyarılması verilebilir; deri hücre­lerinde melanin yapımı artar, bu madde de derinin bronzlaşmasını sağlayarak, deriyi bu ışınların zararlı etkilerinden korur.

Bu ışınların olumsuz etkileri ise, yüksek enerjilerinden kaynaklanır; bu enerji hücrenin çekirdeğinde bulunan suyun iyonlara ayrılmasını sağlayarak hücrelerin çoğalmasından sorumlu olan DNA’da biçim bozukluğuna yol açar.

Bu olay derideki canlı hücrelerin üreme ve protein bireşimleme kapasite­lerinde olumsuz değişikliklere ve esnek liflerin hasar görmesine yol açar.

Morötesi ışınların yüksek dozlarda, hastalığa yol açabilen bu etkilerinden hastalık tedavisinde yararlanılmaktadır.

Güneş ışığından daha değişik yapı­daki çeşitli ışık kaynaklarıyla yapılan tedaviye fototerapi adı verilir. Bu yön­temden birçok deri hastalığında (akne, pitiriyazis rosea, likensi pitiriyazis, eg­zamalar, deri veremi, sedef hastalığı, çeşitli etkenlerden kaynaklanan kaşıntı­lar, el ayası ve ayak tabanın bakteri kaynaklı olmayan püstülleri, yenidoğan hiperbilirubinemisi) ve ruhsal çöküntü gibi bazı psikiyatrik bozukluklar ve ra­şitizmde yararlanılır.

Buna karşılık UVB ve UVC gibi kı­sa dalgaboylu ışık kaynaklarının uzun süreli kullanımı epitel tümörü ya da melanom ve derideki dokuların dejene­rasyonu gibi olgularda artışa neden olur; bu nedenle deriye daha az işleyen UVA gibi sistemler araştırılmıştır.

Ama bunların iyonlama kapasitesinin düşük olması biyolojik etkinin yetersiz kalmasıyla sonuçlanmış, ışınların etkisi­nin çeşitli ilaçlar eklenerek artırılması amaçlanmıştır.