Farmakoloji, İlaç Bilimi

Tıp bilimlerinin bir dalı olan farmakoloji ilaç bilimi olarak günümüzde çok geliş­miştir. Hastalıkları ilaçla tedavi etmek çok eski çağlardan beri uygulanmakta, sihirbazların, büyücülerin çok kere bitkilerden, ot­lardan elde ettikleri iksirler, pomatlar am­pirik olarak, bilinmeden kullanılmaktaydı. Halk arasında kocakarı ilacı olarak bilinen bu ilaçların bir kısmı halâ kullanılmakta­dır. Farmakolojinin de çeşitli bölümleri vardır. İlaç, diğer bir deyimle drog olarak kulla­nılan bitkilerin makroskopik ve mikroskopik özelliklerini araştıran bölümüne farmakognozi, bunların etki tarzlarını hayvan de­neyleri ile araştıran bölümüne farmako­dinami, ilaçların organizmada yaptığı kötü tesirleri inceliyen ve onların panzehirlerini yani antidotlarını bulmaya çalışan bölümü­ne toksikoloji denir. Hastaların ilaçla te­davisini araştıran bilim dalı ise farmako-terapi olarak adlandırılır.
Eskiden ilaçlar sadece eczacı denilen kim­selerin sanatı olarak farmasi adı verilen laboratuarlarında yapılıp satılırdı.
Yüz yıldan beri farmakoloji bir sanayi ha­line gelmiştir. Çeşitli araştırmacıların bu­luşları tedavi alanına yeni ilaçların girme­sini sağlamıştır. Bergamalı Galenos (MS. 200) ve doha sonraları Paracelsus (1493-1541), Emil Fischer (1852-1919). Paul Ehrlich (1854-1915) yaptıkları buluşlarla ve Claude Bernard (1813-1878) tıpta deneysel metodu geliştirmek suretiyle farmakoloji­ye hizmet etmişlerdir. Domagk’ın sulfonamid olarak Prontosili buluşu (1935), A. Fle-ming’in penisilini buluşu (1928) farmako­lojideki ilerlemeleri sağlamıştır. Radyoak­tif izotoplarla deney yapma imkânlarının artması ilaç biliminin gelişmesindeki son adımlardır.
Günümüzde ilaçlar fabrikalarda değişik türde ve değişik formüller altında büyük bir titizlikle hazırlanmaktadır. İlaç fabrikalarının ve ilim adamlarının bu konuda yaptıkları araştırmalar her gün bir değişik ve yeni ilacın bulunmasını veya sentezinin yapılmasını mümkün kılmakta­dır. Böylece eski ve etkisi az olan ilaçlar yerlerini yeni ve daha etkili ilaçlara bırak­maktadır.
İlaçların kimya formülleri çok uzun olduğundan onların kısaltılmış şekilleri yani jenerik isimleri kullanılmaktadır. Ayrıca tek veya karışım halinde etkili drog bulundu­ran ilaçlar, değişik isimler ve fabrika pa­tenti altında piyasaya çıkarılmaktadır.
Doktorlar araştırmaları takip ederek has­talarına faydalı olabilecek ilacı seçip ver­mek zorundadırlar.