Ergenlik Dönemi, Buluğ Çağı
Çocuğun fiziksel yapısının derece derece yetişkinin fiziksel yapısına dönüşmesine ergenlik veya buluğa erme denir. Bu değişiklikler çok yönlüdür. Fiziksel büyüme o kadar hızlıdır ki sanki çocukluktan yetişkinliğe geçiş bir gecede olur. Kız çocukları erkeklerden daha erken gelişirler. Ergenlik değişiklikleri kızlarda onbir, (bazen daha da erken), erkeklerde ise onüç yaşlarında başlar ve yirmi yaşına kadar devam eder ki bu döneme de buluğ çağı veya adolesans adı verilir. Kızların erkeklere oranla olgunlaşmasındaki bu durumları, ortaokul sonlarına kadar sürer, ama lise yıllarında bu fark ortadan kalkar. Kızlar, yetişkinliğe geçmenin bir belirtisi olarak, kendilerinden biraz büyük erkeklerle ilişki kurarlar. Sonunda da, kendilerinden büyük erkeklerle evlenirler.Ergenlik dönemindeki çok yönlü değişmelerden en belirgini boydaki artıştır. Bazıları, yirmi yaşına kadar uzamaya devam ettikleri halde, genellikte ergen, 14 yaşında esas boyuna ulaşır. Boyun uzaması genetik faktörlerin etkisi altında endokrin bezlerinin çalışmasına bağlıdır.Bu bezler tarafından salgılanan hormonlar ergenliğin birçok olgunlaşma değişikliğini doğurur. Eğer ergenlik hızlı ise ve fiziksel değişiklikler çabucak tamamlanmışsa, boydaki artış durur. Tohum hücresini meydana getiren bezlerin yani gonadların olgunlaşmasındaki gelişme uzun sürerse, boy uzamaya devam edebilir.Ergenlik çağında kızlar, genç kadın şeklini almaya başlarlar. Göğüsler gelişir, kalça genişler ve çocukluktaki erkeği andıran görünüş yok olur. Ergenlik belirtilerinin en önemlisi olan ilk âdet kanaması başlar ve devam eder. Bu olay, on yaşında yani erken görülebileceği gibi on üç, on dört yaşına kadar gecikebilir de. Kız çocukları genç kızlığa geçişte görülecek bu belirtilere önceden hazırlanmalıdırlar. Vücut yapısını, cinsiyet organlarını ve fonksiyonlarını a-çıklayarak yapılacak bu hazırlık, en iyi şekilde anne tarafından yerine getirilebilir. Aksi halde, genç kız, arkadaşlarından duyacağı yanlış ya da saptırılmış bilgilerle kcrkuya, kuruntulara kapılabilir. Ergenliğe geçişin yaklaşması, ikincil seks karakterlerinin gelişmesiyle de anlaşılabilir. Koltuk altlarında ve cinsel organların çevresinde beliren tüyler en belirgin özelliklerdir. Erkeklerde sakalın belirmesiyle, ilk traş olma isteği doğar. Sakalın tekrar çıkması bir ay sürebilir fakat daha sonra sıklaşan ve güçlenen sakal, devamlı traş olmayı gerektirir. Erkek çocuklarının cinsel organları yetişkinlerin ölçülerine yaklaşır. Boşalımlar, erbezlerinin gelişiminin ve üreme yeteneğinin belirtisidir. Buluğ çağındaki çocukların cildinde karakteristik değişiklikler olur. Ter bezleri daha fazla gelişir, cilt yağlanmaya ve çoğunlukla yüzde ergenlik sivilceleri denen akneler belirmeye başlar. Çocuk bu devrede, ayıp ve kusur şeklinde yorumlanabilecek her şeye karşı duyarlıdır. Bazılarında ergenlik sivilceleri üzüntüye neden olabilir. Bu durum geçici olduğundan psikolojik yardım ve Öğütler yararlıdır. Bazı yonlış fikirlerle sivilcelerin nedenini mastürbasyona bağlayanlar bile çıkabilir. Mastürbasyonun ergenlik döneminde ortaya çıkan ciltteki değişikliklerle ilgisi olmadığı anlatılmalıdır. Eğer mastürbasyon hakkında daha büyük çelişkiler yoksa, bu tür açıklamalar gençleri tatmin edecek ve rahatlatacaktır. Genç kızın, vücudundaki değişmelere ve âdet kanamasına tepkisi değişik olabilir. Ergenlik çağında bir genç kız için sadece göğüs ve kalçaların gelişmesi, vücudun tüylenmesi gibi ikincil cinsiyet karakterlerinin belirmesi değil, ayrıca derinden gelen ruhsal değişiklik de önemlidir.