ELEKTROKARDİYOGRAM-BALİSTOKARDİYOGRAM NEDİR NEYE YARAR

Her canlı hücre bir pil, bir batarya gibi ba­zı elektrik cereyanları husule getirir. İşte kalbte husule gelen bu elektrik cereyanlarını kay­deden alete elekirokardiyograf ve uzun şerit biçiminde olan kâğıt üzerindeki çizgilere de elekirokardîyûgram adım veriyoruz. Elektro­kardiyografin muhtelif modelleri vardır. Eski­den bir odayı işgal edecek derecede büyük ol­duğu halde şimdi elle taşınabilen portatif makinalar icat edilmiştir. Çekilen filmin banyo edilmesine lüzum dahi yoktur, netice hemen okunabilir. Elektrokardiyogram çekmek için belden yukarı soyunmanız, çoraplarmzı sıvamanız ve üzerinizde ne kadar madenî eşya varsa çıkar­manız icap eder. Kollara ve bacaklara elektrod denen bazı madenî plâklar bağlanır ve cereyanın iyi geçmesi için deri ile plâk arasına tuzlu bir merhem sürülür. Filim alınırken gayet ser­best durmanız, konuşmamanız, hareket etme­meniz şarttır. Hafif bir kımıldama yazıları bozabilir. En ufak birşey hissetmiyeceğinizden emin olunuz, zira alet kalbinizin elektrik cere­yanlarını kaydedecektir, yoksa size cereyan, verecek değildir. Sağlam bir kalbte tenbih sağ kulakçıktan başlar, sağ kulakçığa ve sol kulakçığa yayılır, oradan karıncıklara geçer. İşte bu tenbih gidi­şine uyarak da sağlam kimselerde muayyen bir tip elektrokardiyogram vardır. Meselâ şekil 8 A da elektro normaldir, halbuki B enfarktüslü bir hastadan alınmıştır. Görüyorsunuz ki sağ­lamda yukarı doğru olan T dalgası hastada aşağı doğrudur ve R dalgasından önce q belirmiştir. Türlü hastalıklarda bu girinti çıkıntılarda türlü değişiklikler olur. Elektrokar diyogramı okumak ayrı bir ihtisas işidir. Her hekim bu işten iyice anlamaz. Bazan yanlış tef­sirlerle hasta sebepsiz yere endişeye düşürülüry. bazan da tamamen aksi olur.
Şu hususları unutmayınız:
1. Elektrokardiyogram normal olduğu hal­de sizde kalb hastalığı bulunabilir.
2. Elektrokardiyogram kalbin kuvvetli ve­ya zayıf olduğunu göstermez.
3. Sadece elektrokardiyograma bakarak: kalb hastalığının iyiye veya kötüye git­tiği her zaman söylenemez.
4. Elektrokardiyogram, bilhassa kalb marlarmm hasta olup olmadığını teşhiste çok kıymetlidir. Bazı kalb damarı hastalıklarında istirahatte alman elektrokardiyogram normal olduğu halde hareket yaptırıldıktan sonra almanı anor­mal çıkar. Eskiden hareket olarak 20 defa çÖmelip kalkma yaptırılırdı, halbuki şimdi Master’in iki basamak testini kullanıyoruz. Bu test Türkiye’de ilk defa Gülhane Askerî Tıp Akademişinde tarafımızdan kullanılmağa başlan­mıştır. Hasta yaşma ve kilosuna göre muayyen basamakları bir buçuk dakika zarfında inip çı­kar ve arkasından elektrokardiyogram alınır. Son zamanlarda kalbin kuvvetini ölçen bir alet icat edilmiştir ki bu da balistokardiyograftır. Türkiye’de ilk defa tarafımızdan Gülhane hastahanesinde kullanılmıştır. Esası şudur : Kalb her seferinde damarlara kan attığında vücut sarsılır, işte bu sarsıntının dere­cesi kalbin kuvveti ve damarların elastikiyeti ile değişir. Kalbin atımına bağlı olarak husule gelen vücut hareketleri ayakların üzerindeki içinde bobin bulunan aleti hareket ettirir, o da elektromanyetik bir alanda gidip gelir ve şekil 9 A daki dalgalar kaydedilir. Bu dalgaların herbirinin ayrı bir mânası vardır. Şekil 9 B kalb damarları bozuk olan bir hastadan alman balistodur. Aradaki fark çok iyi gözüküyor : dal­gaların boyu kısadır, intizamsızdır. Hastalık iyi­ye gittikçe ve kalbin kudreti yerine geldikçe balisto da düzelir.