Deli dana (BSE) ve et

Birçok insan deli dana hastalığını sadece İngiltere ile ilişkilendirmektedir. Bu ne­denle bazı gerçekleri öğrenmemizin zamanı gelmiştir. BSE yani deli dana hastalığı ucuz et talebini karşılamak için kullanılan ucuz hayvani gıda ve yeme dayalı çiftçi­lik anlayışından kaynaklanmaktadır. Bu anlayış günümüzde bile hemen hemen her ülkede mevcuttur. BSE büyükbaş hayvanlarda görülen dejeneratif (hasar veri­ci) bir beyin hastalığıdır. İnsanlarda görülen dejeneratif bir beyin hastalığı olan CJD ise Creitzfeldt ve Jakob tarafından bulunan ve bu kişilerin adlarının baş harf­lerinden oluşan bir hastalık adıdır. CJD BSE ile ilişkilendirilmektedir. CJD genellik­le yaşlı insanları daha çok etkilemektedir. Bilim adamları, 1996 yılında, gençler ve çocuklar arasında da vCJD adı verilen benzer bir rahatsızlığın görüldüğünü doğru­lamıştır (V İngilizce’de değişken anlamına gelen ‘variant’ kelimesinin baş harfini temsil etmektedir). Beyin içinde gözeneklerin oluşmasına ve tüm vücudun kont­rolünü kaybetmesine neden olan birçok fiziksel ve beyinsel belirtinin ortaya çık­masına neden olan vCJD’nin hiçbir çaresi yoktur.

1990’li yıllarda çok büyük bir deli dana (BSE) salgını yaşandı ve vCJD hastalı­ğı birçok insanda görülmeye başlandı. Bu hastalığın İngiltere ile olan ilişkisi, bu ülkede yaşayan kişilerde daha sık görülmüş olmasından kaynaklanmaktadır. Bi­lim adamlarına göre, vCJD 1986-1989 yılları arasında BSE ile enfekte (hastalık mikrobuna temas etmiş) olan sığır ve inek etlerinin insanlar tarafından tüketil­meye başlanmasıyla ortaya çıkmıştır. BSE’ye neden olan sebepler kesin olarak bi­linmemektedir. Ancak muhtemel sebeplerden biri, büyükbaş hayvanlara verilen yem ve gıdalara sığır, koyun ve benzeri hayvanların dışkı ve atıklarının karıştırıl­mış olmasıdır.

İnsanlar vCJD’nin salgın haline gelip gelmeyeceğini merak etmektedir. 1995 yılından bu yana İngiltere’de en az 80 kişi bu hastalık yüzünden ölmüştür. Hastalı­ğın kuluçka süresi 10-15 yıl sürebileceğinden, kaç kişinin daha bu hastalıktan etki­leneceği tahmin edilememektedir. Peki ya sonuç? Sığır ve inek eti eskiden birçok İngiliz vatandaşının alışveriş listesinin başında yer almaktaydı. Hastalık nedeniyle kemikli sığır eti yasaklandı; bu tür etlerin artık tehlike arz etmediği ancak son yıl­larda bildirilmeye başlandı.

Sığır eti zararsız mıdır?

İngiliz hükümeti (ve Avrupadaki birçok ülke) enfeksiyon riski altındaki milyonlar­ca sığırı itlaf etti. Sadece sağlıklı genç sığırların çiftliklerde kalmasına izin verildi. Tüm sığırlar doğumdan itibaren mühürlendi ve sahiplerine hayvanlarının sağlık­lı olduklarına dair raporlar verildi. Hayvanlar için bir tür pasaport niteliği taşıyan etiketler hazırlandı ve bu etiketler hayvanların kulaklarına asıldı. Bilim adamları, gelecekte herhangi bir hayvanda BSE’ye rastlanırsa, söz konusu hayvanın alman önlemlerden önce hastalığın kuluçka devresine girmiş olabileceğini belirtti.