Çocuklar hangi egzersizleri yapmalıdır?

Çocuklar erişkinlerin yaptığı sporların aynısını yapabilir. Büyükler tarafından ya­pılan esneme ve kas geliştirme gibi hareketler, kalp ve ciğer sağlığını koruyarak kasları güçlendirir. Çocuğunuzun her gün jimnastiğe gitmesine gerek yoktur; çün­kü esneme ve kas geliştirme gibi büyükler tarafından yapılan pek çok egzersiz, ço­cuk oyunlarında yapılan hareketlere benzemektedir. Önemli olan çocuklara iste­dikleri gibi oynayıp zıplamaları ve koşmaları için yer ayırmaktır.
m Uzun kaslar yürüme, tırmanma ve jimnastik gibi egzersizlerle güçlendirilebilir. Bu egzersizler yaklaşık 15 dakika yapıldığında çocuğunuzun kas sağlığına katkıda bulunacaktır.
■ Aerobik hareketler, kalp-damar sağlığı için büyük önem taşımaktadır. Çocuk­ların yapabileceği en yararlı aerobik hareketler arasında yüzme, kayma, bisik­let binme, koşma ve ayrıca basketbol gibi top oyunları yer almaktadır.
■ Vücut esnekliğini artıran egzersizler de sağlık için büyük önem taşır. Jimnas­tik, judo, karate, tırmanma ve bale kas esnekliğini geliştirmektedir. Yoga kurs­ları hem esnekliği artırır hem de stresi azaltır.
■ Çocuklar kas gücü gerektiren egzersizler yaptıkları zaman kendilerini daha güçlü hissederler. Oyun sahasındaki aletleri kullanarak itme, çekme, tırman­ma ve kayma gibi hareketleri yapan çocukların kasları da güçlenir.
■ El ve göz koordinasyonu ile ayak ve göz koordinasyonu gerektiren sporlar da ço­cuk sağlığı için oldukça önemlidir. Bu tür spor egzersizleri arasında bir cismi fır­latma ve yakalama, beysbol, tenis ve Amerikan futbolu yer almaktadır. Sayılan bu egzersiz çeşitleri vücudun çeşitli organları arasındaki koordinasyonu artırır.
m Her 15 dakikalık egzersiz sonrasında dinlenmek şarttır. Çocuklar dinlenmeye ihtiyaç duymaktadır. Parkta oynayan bir çocuğu yakından gözlemleyin: 10-15 dakika oynadıktan sonra, birkaç dakikalığına bile olsa durup dinlendiğini gö­receksiniz. Dinlenmek egzersizi tamamen bırakmak anlamına gelmez. Bu ne­denle spor sonrasında çocuğunuzun dinlenmek için televizyonun karşısına geçmesine izin vermeyin. Televizyon karşında oturmak kaslarını gerginleştirir. Çocuğunuz dinlenirken bol miktarda su içmelidir.

Egzersiz için zaman ayırabilmek…

■ Öncelikle programınızı gözden geçirmeniz gerekmektedir. Egzersiz esnasında çocuğunuza eşlik edemeyecekseniz, çocuklara oyun oynamaları için imkân sağlayan çocuk yuvalarından ya da çocuk eğlence merkezlerinden randevu al­manız gerekir. Çocuğunuza özgürce koşup oynaması için boş alan sağlarsanız, egzersiz yapmaya başladığını göreceksiniz. Çocuk yuvalarında ve eğlence merkezlerinde uzman beden eğitimi hocaları bulunur. Çocuğunuz bu uzman­larla çalışırsa, zaman kazanmış olursunuz.

ocuğunuzun, vaktini eğlenceli uğraşlarla geçirmesini sağlayın. Bunun için çocuğunuzun arka bahçede oynamasına, parka gitmesine ya da okul sonra­sında jimnastik kursuna gitmesine izin verebilirsiniz.
m Çocuğunuza ödev yapmaya başlamadan önce oyun oynaması için izin verin. Ço­cuklar kas güçlendiren ve vücuda enerji veren egzersizleri yaptıktan sonra ken­dilerini daha dinamik hissederler. Bu dinamizmin de etkisiyle, ödevlerini severek yaparlar. Okul sonrasında oynayan ve eğlenen bir çocuğun stresi azalır. Okul stresini geride bırakan bir çocuk ödevlerini daha rahat ve sakin tamamlar.
■ Çok fazla vücut gücü gerektiren egzersizlerin sık sık yapılması uygun değildir. Bu tür egzersizler ancak belirli zamanlarda ve belirli ölçüde yapıldığında, ço­cuğunuza yararlı olabilir. Çocuklar bazen kimsenin gözetiminde olmadan, hiçbir kurala uymak zorunda kalmadan ve vücutlarını zorlamadan oynamak ve eğlenmek isteyebilir. Bu tür durumlarda, çocuğunuza kendisini aşırı dere­cede yoran aktiviteler yaptırtmayın.Çocuğunuzun ara sıra “organize egzersizler” yapmasını sağlayın. Çocuklar kendilerine uygun bir spor dalı seçmeden önce, birçok spor dalını denemek ister. Çocuğunuz çok iyi koşan bir atlet değilse, bu yüzden onu eleştirmeyin. Eleştiri çocuğunuzu spordan soğutabilir. Takım sporları grup ruhu ile yapıldı­ğından “organize egzersizler” arasında yer alır. Çocuklar küçükken severek başladıkları spor dallarına büyüyünce hobi olarak devam ederler. Bu nedenle çocuğunuzun gelecekteki hayatını da etkileyebilecek bir spor dalını severek seçmesini sağlayın.
■ Hava koşulları çocuğunuzun dışarı çıkıp oynamasına imkân vermiyorsa, evde oynayabilirsiniz. Çocuğunuzun uygun saatlerde apartman merdivenlerinden inip çıkmasına ve koşmasına izin verebilirsiniz. Evinizde -hazırlayacağınız uy­gun bir odada- çocuğunuzla oyun oynayabilirisiniz. Tüm bu alternatifler ço­cuğunuzun televizyon karşısında hareketsiz oturmasından daha sağlıklıdır. Havanın soğuk olduğu günlerde, çocuğunuza kalın kıyafetler giydirin ve atkı ve bere gibi kışlık eşyalarınızı da yanınıza alarak parktaki oyun bahçesine gi­din. Çocuğunuz hava koşullarına uygun kıyafetler giyerse, kış aylarında bile parklarda ve bahçelerde eğlenceli oyunlar oynayabilirsiniz.
■ Tüm aile fertlerinin birlikte yapabileceği spor faaliyetlerini organize edin. Yemekten sonra, parkta bisiklet binmeyi ya da kısa bir yürüyüşe çıkmayı teklif edin. Hafta sonlarında parklara, hayvanat bahçelerine, ormana, yüzme havu­zuna, spor kulübüne ya da temiz hava alabileceğiniz köy ve kasabalara gidin. Düzenleyeceğiniz faaliyetler sadece çocuğunuz için değil eşiniz için de din­lendirici ve eğlenceli olacaktır. Çocuklar anne ve babaları ile birlikte spor ya­parsa, sporu ve egzersizi hayat tarzı haline getirirler. Tüm aile fertlerine gerek­li bilinci kazandırırsanız; ağır bir yemekten sonra, çocuğunuzun aldığı kalori­leri yakmak için yürüyüşe çıktığına bile şahit olabilirsiniz.

■ Televizyon ve bilgisayar karşısında geçirilen vakti sınırlandırın. Uzun saatler boyunca televizyon ve bilgisayar karşısında hareketsiz bir şekilde oturan bir çocuğun elde edebileceği hiçbir avantaj yoktur. Çocuğunuz televizyon konu­sunda çok ısrarcı olsa da, bu alışkanlığı değiştirmeniz çok önemlidir. Televiz­yon ve bilgisayar konusunda birtakım kurallar ve zaman sınırlamaları koyun. Ancak, hafta sonlarında bu kuralları biraz gevşetin. Çocuğunuza her gün 30 dakika televizyon izleme, 30 dakika bilgisayar kullanma fırsatı verin. Televiz­yon izleme süresi 1 saate çıkarsa, bilgisayar kullanma hakkını iptal edin. Aynı şekilde, bilgisayar kullanma süresi 1 saate ulaşırsa, televizyon izleme hakkını bir sonraki güne bırakın. Tatillerde bu uygulamalarınızı çok katı bir şekilde de­vam ettirmek zorunda değilsiniz çünkü çocuklar tatil süresince zaten koşup oynamakta ve bol bol egzersiz yapmaktadır. Tüm gününü okul sırasında otu­rup ders dinleyerek geçiren bir çocuğun eve geldiğinde pasif bir şekilde tele­vizyon karşında oturması zararlı olabilir. Ama tüm gününü parkta ve bahçede oynayarak geçiren bir çocuğun biraz daha fazla televizyon izlemesinin hiçbir sakıncası yoktur.
■ Egzersizleri eğlenceli oyunlar haline getirin. Çocuklar herhangi bir şeyi sade­ce çok sağlıklı olduğu için yapmayı sevmez. Örneğin, bir parça çikolatanın sağlığa yararlı olduğunu öğrenen bir çocuk, çikolata yememek için ısrar ede­bilir. Bu nedenle çocuğunuzun, sağlıklı olmasının yanında eğlenceli olduğu için de spor yapmasını sağlayın. Çocukları video oyunlarının karşısındaki yer­lerinden kaldırıp, parka götürmek oldukça zordur. Ama okuldan eve gelme­den önce doğrudan parka uğrarsanız ya da Pazar günü öğle yemeğinden önce bahçeye çıkarsanız, parkta ve bahçede spor yapmayı alışkanlık haline getirmiş olursunuz. Çocuğunuzun ilgisini çekebilecek egzersizleri araştırın. Özellikle de spor yapmayı reddeden çocuklara yaptıracağınız egzersizlerin eğlenceli ol­masına gayret edin.
■ Çocuğunuza örnek olabilecek birilerini bulun. Çocuğunuzun çok beğendiği bir basketbolcu varsa, bu basketbolcunun nasıl egzersiz yaptığından bahse­din. Çocuklar kendilerini ideallerindeki başarılı kişilerle özdeşleştirirse, bu ki­şilerin olumlu özelliklerini de kazanırlar.
■ Çocuklara spor yapma olanağı tanıyan jimnastik kurslarına katılın. Bu tür kurslar özellikle de Cumartesi ve Pazar günleri çocuklar için düzenlenen faali­yetlere zaman ayırmaktadır.
■ Çocuğunuza iyi örnek olun. Boş vakitlerini bir kadeh şarap eşliğinde gazete okuyarak geçiren anne ve babaların, çocuklarının da spor yapmaması pek şaşırtıcı değildir. Çocuğunuza parka gitmek, top oynamak ve yüzmek istediği için kızmayın. Anne ve babalar çeşitli spor dalları ile ilgilenerek çocuklarının önünde spor yaparsa, çocuklar da sporla uğraşmaya başlar. Birçok çocuk spor yaparken anne ve babasına eşlik etmeye bayılır.

■ Çocuğunuzu okuluna araba ile götürmek zorundaysanız, arabanızı okulun bi­raz uzağına park ederek yürüyün. İngiltere’de çocukların okula yürümesini sağlamak için “yürüyen otobüs” sistemi başlatılmıştır. Bu sistem çerçevesinde, çocuklar ikişerli sıralarla arka arkaya dizilir ve gönüllü olan anne ve babalar sı­rayla şoför olur. Şoför önde, öğrenciler arkada otobüs şeklini oluştururlar ve bu şekilde okula kadar yürürler. Yürüyen otobüs çeşitli noktalarda durarak ço­cukları otobüs kuyruğa dahil eder. Yürüyen otobüsün durduğu noktalara, “yü­rüyen otobüs durağı” adı verilir. Çocuklara trafik bilincini kazandıran yürüyen otobüs sistemi İngiltere’de büyük başarılara imza atmıştır.
m Mümkünse, okula bisikletle gidin. Çocuğunuzu trafiğe çıkarmadan önce, bisik­let kurslarına gönderin. Bu tür kurslar çocuklara trafik kurallarım, bisiklette sin­yal verme sistemini ve bisiklet binmeyi öğretmektedir. Çocuğunuz okula gitmek için bisiklete biniyorsa, kask ve fosforlu cepken almayı ihmal etmeyin.Hangi egzersiz türünü seçerseniz seçin, çocuğunuzun bu egzersizi düzenli bir şe­kilde yapmasını sağlayın.