Çeşitli Kan Tahlilleri

C-REAKTİF PROTEİN

Bu proteinler genellikle iltihap­lanmanın başlangıcından itibaren 24 ila 48 saat içerisinde üretilir. C-reaktif protein testi yapmak, belli bir hastalığa işaret etmeye yaramasa da, altta yatan iltihaplan­mayı ortaya çıkarabilir. C-reaktif proteinler, romatizmal ateş, artrit, koroner arter hastalığı ve diğer hastalıklarda üretilebilir.

KREATİN KİNAZ (CREATİN KİNASE -CK)

Bu enzim, başlıca kalp kasında ve diğer kaslarda bulunur. Kalp kası veya diğer kas dokuları hasar gördüğünde, CK kana karışarak kandaki enzim seviyesini yükseltir. CK (özellikle de “MB” denen bir türünün) seviyelerini ölçmek, kalp krizini teşhis etmede sıklıkla kullanılır. Kandaki seviyeler, aynı zamanda çeşitli kas hastalıklarında da yüksektir.

KREATİNİN

Kreatinin, böbreklerde kandan doğal olarak temizlenen atık bir maddedir. Belli aralıklarla kandaki kreatinin seviyesini ölçmek, böbreklerin ne kadar iyi işlediğini anlamaya yarar.

FERRİTİN

Ferritin, vücudun demir depola­masına yardım eden bir proteindir. Kandaki ferritin seviyesini ölçmek, vücutta ne kadar demir depolan­dığını anlamaya yardımcı olur. Bu test, demir eksikliğini veya demir fazlalığını teşhis etmede kullanılır.

FOLAT (FOLİK ASİT)

Folat, birçok vücut işlevinde önemli rolü olan bir grup vitamine (bunlara folik asitte dahildir) verilen genel addır. Genellikle hamilelikte daha sık görülen folat eksikliği, anemiye, anormal fetal gelişime, saçlarda kırlaşmaya ve diğer rahatsızlıklara sebep olabilir. Folat eksikliği, damar sertliğine yol açan faktörlerden biri olabilir.

FOLİKÜL UYARICI HORMON (FOLLİCLE-STİMULATİNG HORMONE -FSH)

Bu hormon, hipofiz bezi tarafından üretilir; erkeklerde sperm, kadınlarda yumurta gelişi­mini başlatır. FSH seviyesini ölçmek, üremeye ilişkin sorunları veya menopoz başlangıcını teşhis etmeye yardımcı olabilir.

GLİKOZ

Glikoz (kan şekeri), yiyeceklerin, bağırsaklarda kana emilen ve daha sonra da hücrelere enerji sağlamak için kullanılan, parçalanmış bir ürünüdür. Glikoz seviyelerini ölçmek, anormal derecede yüksek glikoz seviyelerini (diyabette meydana gelir) ve anormal derecede düşük glikoz seviyele­rini (diyabet tedavisini gerekenden fazla ve uzun tutma halinde ve diğer nadir görülen rahatsızlık­larda meydana gelir) teşhis etmede faydalıdır.

GLİKOZ TOLERANSI

Bu test, şeker bakımından zengin bir yemeği takip eden birkaç saatlik bir süre içerisinde, farklı zamanlarda kandaki glikoz seviye­sini ölçmek için kullanılır. Testten önceki birkaç gün boyunca özel bir diyet uygularsınız ve daha sonra içinde belli bir miktar glikoz bulunan bir içeceği içersiniz. Test, çoğunlukla diyabet teşhisinde kullanılır.

HEMATOKRİT

Bu test, toplam kan hacminin ne kadarını alyuvarların oluşturdu­ğunu anlamak için kullanılır. Farklı anemi türlerinin teşhisinde kulla­nılabilir. Bu test, tam kan sayımı dahilinde yapılır.

HEMOGLOBİN

Hemoglobin, alyuvarlarda bulunan bir maddedir. Akciğerlerden aldığı oksijeni vücudun her yerine taşır ve karbon dioksiti toplayarak, dışarı atıldığı yer olan akciğerlere geri taşır. Hemoglobin testi ile. kansız olup olmadığınız anlaşıla­bilir.

HEMOGLOBİN ELEKTROFOREZİ

Bu test, orak hücre anemisi gibi genetik kan hastalıklarında görülen, anormal bir hemoglobin türünün varlığını tespit etmede kullanılır.

DEMİR

Bu metal, alyuvarlardaki oksijen taşıyan madde olan hemoglo­binin önemli bir parçasıdır. Kötü beslenme, yetersiz emilim veya kronik kanamaya bağlı demir eksikliği, demir eksikliği anemisine yol açabilir. Demir testi ile, kanda ne kadar demir olduğu belirlenir.

DEMİR BAĞLAMA KAPASİTESİ

Bu testte, demiri, kan dolaşımı vasıtasıyla yeni kan hücreleriyle birleştiği yer olan kemik iliğine taşıyan, transferlin proteini seviye­leri ölçülür. Genellikle aneminin sebebini anlamak için yapılır.

LAKTAT DEHİDROJENAZ (LDH)

LDH, doğal olarak kalp, karaciğer, akciğerler ve böbreklerin dokusunda bulunan bir enzimdir. Bu organlardan biri hasar gördü­ğünde, kan dolaşımına LDH salınır. Bu test, kalp krizinin, karaciğer hastalığının veya alyuvarların yok olmasına sebep olan hastalıkların teşhisinde yaygın olarak kullanılır.

KURŞUN

Kurşun, vücutta yalnızca çok küçük miktarlarda bulunan bir metaldir;

KISMİ TROMBOPLASTİN ZAMANI (PARTİAL THROMBOPLASTİN TİME -PTT)

Bu test ile, vücudunuzda pıhtı­laşmanın ne kadar iyi gerçek­leştiği ölçülür. Kanın pıhtılaş­masına yardımcı olan farklı kan maddelerinin düşük seviyelerini tespit etmeye yarar. Test, ameli­yattan önce, kam sulandıran ilaçlar kullanan kişileri izlemek ve hemofili gibi hastalıkları teşhis etmek için yapılır.

FENOBARBİTAL

Fenobarbital, nöbetleri kontrol altına almak için kullanılan bir ilaçtır; aynı zamanda yatıştırıcı olarak da kullanılır. Kandaki fenobarbital seviyesi, dozajın nöbet­leri denetim altında tutmaya yetecek kadar yüksek olduğundan, ancak zehirleyici bir reaksiyona sebebiyet verecek kadar yüksek olmadığından emin olmak için ölçülür. Bilinmeyen sebeplerden ötürü bilinç kaybı yaşayan kişilerde, bir doz aşımı söz konusu olup olmadığını anlamak için, genellikle kandaki fenobarbital seviyesi ölçülür.

FENİTOİN

Fenitoin, başlıca nöbet bozukluk­larının tedavisinde kullanılan bir antikonvülzandır. Kandaki fenitoin seviyesi, dozajın nöbetleri denetim altında tutmaya yetecek kadar yüksek olduğundan, ancak zehir­leyici bir reaksiyona sebebiyet verecek kadar yüksek olmadı­ğından emin olmak için ölçülür.

FOSFAT

Fosfatlar, enerjinin depolanmasında ve kullanılmasında ve diğer önemli vücut işlevlerinde rol oynarlar. Fosfat ölçümleri genellikle, kemik ve böbrek hastalıklarının ve parati­roid hormondaki anormalliklerin teşhisinde kullanılır.

TROMBOSİT SAYIMI

Trombositler, kanın pıhtılaş­masında rol oynayan, küçük, disk şeklinde hücre parçacıkla­rıdır. Bu testte, kan numunesindeki trombosit miktarları ölçülür. Yüksek veya düşük miktarlarda bulunması, normal kan pıhtılaşma sürecini değiştirebilir ve birkaç hastalıkta rastlanan bir durumdur.

POTASYUM

Potasyum, kasların düzgün işleyişi, sinir sinyallerinin iletimi ve diğer vücut işlevleri için gerekli olan bir mineraldir. Potasyum seviyelerin­deki ciddi dengesizlik, düzensiz kalp atışlarına sebep olabilir. Düşük potasyum seviyeleri genel­likle, bir hastalıktan ziyade, idrar söktürücü ilaçlardan kaynak­lanır. Potasyum ölçümü, çoğun­lukla, idrar söktürücü ilaç kullanan kişilerin kanındaki miktarı değer­lendirmek için yapılır.

PROLAKTİN

Prolaktin, hipofiz bezi tarafından üretilen bir hormondur. Memelerde süt üretimi ve memeleri emzir­meye hazırlamada, estrojen ve diğer homonlarla birlikte rol oynar. Kanda yüksek miktarlarda bulunması, hipofiz bezinde tümör olmasından kaynaklanır ve emzirmeyen kadın­larda memelerden süt gelmesine, memelerde şişkinliğe ve erkeklerde cinsel iktidarsızlığa yol açabilir.

PROSTAT SPESİFİK ANTİJEN (PSA)

PSA, prostat bezi tarafından üretilen bir hormondur. Prostat kanseri olan birçok erkekte PSA seviye­leri yüksektir, ancak kansere yol açmayan prostat soaınlanna sahip erkeklerde de, PSA seviyelerinin yüksek olduğu görülür. Prostat kanseri tedavisi gören erkeklerde, PSA seviyelerinin düşüşe geçmiş olması, tedavinin sonuç vermeye başladığının göstergesidir.

PROTROMBİN ZAMANI (PROTHROMBİN TİME -PT)

PT, kanın pıhtılaşma kapasitesini ölçen ve belli bazı kan pıhtılaşma faktörlerinin kandaki seviyelerini gösteren bir testtir. Test genel­likle ameliyattan önce, karaciğer hastalığını teşhis etmek veya kanı sulandıran ilaçlar kullanan kişileri izlemek için yapılır.