Çene ve Çene Hastalıkları

Ağızdaki dişlerin yer aldığı kemiklerin oluşturduğu yüz bölümüne çene adı verilir. Ûst çene maksilla denen iki elmacık kemiğinin birleşmesinden yapılmıştır ve hare­ketsizdir. Alt çene ise mandibula denen tek bir kemikten ibaret olup kulağın hemen önündeki şakak kemiğine oynak bir eklem ile bağlı olduğundan hareketlidir. Bu ek­lem özelliği itibariyle aşağı ve yukarı ha­reket ettiği gibi ileri geri ve her iki yana da oynayabilir. Böylece alt çeneye bağlı kas­lar dişlerin çiğneme, ezme gibi hareketle­ri yapmasını ve ağzımıza aldığımız besinleri öğütmesini sağlar Alt çene kemiğinin oynak başı ile şakak kemiği (temporal ke­mik) arasındaki eklemde bulunan kıkırdak disk bu eklemin hareketini kolaylaştırır. Çene kemikleri üzerinde üstte ve altta 16 olmak üzere 32 diş bulunur ve normalde üst çenede bulunan dişler alt çenedekilerin hafif üstüne taşarlar. Alt çenenin öne taş­ması halinde prognatismus denen durum meydana gelir. Ayrıca çene kemiğinin ufak kalması veya çarpık gelişmesi sonucu çe­şitli anormallikler tespit edilebilir.

Eklem bağlarında bir bozukluk veya çene­ye gelen sert darbeler çene çıkığına neden olabilir. Bu durumda hasta ağzını kapata­maz. Çene çıkıkları daima öne doğru oldu­ğundan bunu düzeltmek için hastanın önünde durmalı ve başparmakları arka dişler üzerine ve diğer parmakları da çene ucu­nun altına yerteştirmelidir. Bu durumda başparmaklar aşağı doğru, diğer parmaklar da yukarı doğru bastırırsa, kasların alt cene başını eklem yuvasının içine çekme­lerine yardım edilmiş ve çenenin yerine oturması sağlanmış olur.

Dişlerde ve çenede meydana gelen bozuk­luklar cene cerrahisi ve ortodonti bölüm­lerinin müşterek çalışması ile operasyon­la ve protezlerle düzeltilebilirler.