Beyin

Beyin
İnsan beyni, tıptaki adı ile Cerebrum sinir sisteminin biline, düşünce ve akıl gibi yeteneklerinin toplandığı bir merkez olarak kafatasının içinde iki yarım küreden yapılmış en önemli organdır. Hayvanlar âleminde en üst düzeye çıkan insan bu üstünlüğünü filojenetik bakımdan en gelişmiş beyin yapısına sahip olmasına borcludur. Sibernetik acıdan insan denilen makinanın elektronik beyni yani kom-püteri, insan beynidir.İlkel hayvanlar daha çok omuriliklerinde yer alan merkezlerden refleks dediğimiz otonom hareketlerle hayati fonksiyonlarını yönetirler. İnsanlarda bile bazı merkezler omurilik veya medulla spinalis denilen sinir sisteminin alt bölümlerinde yer almıştır. Dışkılama ve idrar etmeyi idare eden merkezler de omuriliğin sakral bölgesinde bulunur. Bunun biraz üzerinde penis ve uterus gibi üretim organlarının yönetim merkezleri vardır.
Omuriliğin beynin altındaki kısmı biraz daha geniştir ve soğanilik veya medulla oblongata adını alır. Üstünde Varol köprüsü denen bir bölüm vardır.Beynin altında ve soğaniliğin arkasında küçük beyin yani cerebellum yer almıştır. Genellikle kasların hareketleri ve denge fonksiyonu ile ilgilidir.
Beyin, üzerinde gyrus denen girinti ve çıkıntılar bulunan yumuşak bir dokudan yapılmıştır. Korteks denilen kabuk kısmı ve çekirdek adı alan bölümleri gri, diğer bölümleri ise beyaz renktedir. Beyin dokusu nöron denen sinir hücreleri ile arada destek dokusu görevini üstlenen glia hücrelerinden yapılmıştır. Beynin kesitinde görülen gri renk nöron hücrelerinin, beyaz renk ise sinirlerin akson denen uzantılarının bulunduğu yerlerdir.
Beyin meninks denilen 3 katlı bir zarla sarılmıştır. Dıştaki sert tabakaya duramater, en içteki ince zara piamater, ortadakine ise örümceksi zar veya araknoıd denir
Beyin yarım küreleri komşu oldukları kafatası kemiklerinin adlarına göre lop denilen bölümlere ayrılırlar. Konuşma, işitme, görme v.b. birçok motor ve duyu merkezleri beynin alın (frontal), yan (parietal), yanak (temporal), artkafa (oksipital) bölümlerinde yer almaktadır.
Beyin yarı küreleri içinde beyin karıncıkları veya ventrikül adını alan ve içinde beyin-omurilik sıvısının bulunduğu boşluklar vardır. Bel omurları arasından yapılan bir ponksiyonla test için alınan beyin omurilik sıvısı birçok hastalıkların teşhisinde doktorlara yol göstermektedir.
Beynin alt kısmında epifiz ve hipofiz adını alan iki bez vardır. Epifizin (pineal body) görevi tam olarak bilinememektedir. Hipofiz denilen salgı bezi ise hormonal sistemin orkestra şefi durumunda bir organdır. Beynin hipotalamus denilen bölümünden salgılanan releasing hormonlarının etkisiyle, diğer iç salgı bezlerinin salgı fonksiyonlarını düzenleyen tropik hormonları yapıp kana vermektedir.