Akyuvarlar

Akyuvarlar
Kanın beyaz renkli hücrelerine lökosit veya akyuvar denir. Akyuvarlar kanın kırmızı renkli alyuvarlarından çok daha büyüktürler. Çapları 20 mikronu bulur. Aynı ana hücreden meydana gelen akyuvarlar gelişmeleri esnasında görevleri ve şekilleri birbirinden farklı olarak beyaz serinin hücrelerini oluştururlar. Akyuvarlar lenfoid dokularda (lenf düğümleri, dalak, timüs, tonsilla, barsaktaki peyer plakları v.b.) ve kemik iliğinde yapılır.

Kanın beyaz serisinde yer alan hücreler cok çekirdekli lökositler (polimorf nüveli lökositler) ve tek çekirdekli lökositler (lenfositler ve monositler) olmak üzere başlıca iki büyük grupta toplanırlar. Çok çekirdekli lökositler de içlerinde bulunan ufak taneciklerin yani granüllerin boya alış şekillerine göre eozinofil, bazofil ve nötrofil gibi isimler alırlar. İçlerinde ufak tanecikler bulunan akyuvar hücreleri yani granülositlsr yalnız kemik iliğinde yapılır. Akyuvarların başlıca görevi vücudu mikroplara karşı savunmaktır. Çeşitli yapıdaki akyuvarların her biri bu savunmayı kendine özgü bir şekilde yapmaktadır. Örneğin nötrofiller emonositler hastalık nedeni olan bakterileri yerler. Bu olaya fagositoz denir. Monositler dokuların ölmüş hücrelerinden kalan artıkları da yerler. Eozino-filler alerji yapan maddeleri ve zehirleri yani toksinleri içlerine emerek zararsız hale getirdikleri gibi birçok parazitin yayılmasını da önlerler. Fakat en önemli görevi lenfositler yüklenmişlerdir. Bağışıklık yani immünite olayında rol alan antikorları yapmak lenfositlerin görevidir.

Akyuvarların vücudumuzdaki yağ ve protein değişiminde de küçümsenmeyecek rolleri vardır.
Lökositlerin kandaki sayıları ve oranları belirlidir. Bir milimetre küp kanda akyuvar sayısı normal olarak 6000-9000 arasındadır. Lökosit çeşitlerinin birbirine olan oranını gösteren formüle ise lökosit formülü denir. İltihaplı hastalıklarda (apandisit, apse teşekkülü, lökemoid reaksiyon, bazı tümörlerde (Hodgkin), alerjik hastalıklarda, lösemilerde lökosit sayısı artar, kemik iliği hastalıklarında, kan hastalıklarında (akut lösemi), Hodgkin hastalığında, kan zehirlenmesinde ise azalır. Lökositlerin sınırsız olarak çoğalması sonucu oluşan hastalığa lösemi veya kan kanseri denir. Kanda çoğalan hücre tipine göre hastalığa lenfositer lösemi, mcnositer lösemi gibi isimler verilir. Lökosit sayısında artma (lökcsitoz) veya azalma (lökopeni), lökosit formülünde değişmeler birçok hastalıkların belirtisi olarak doktorlara yol göstermekte olduğundan lökosit formülü en çok istenen laboratuar testleri arasında bulunur.