Vejetaryen

Batı dünyasında vejetaryen beslenme sistemine dayalı olarak beslenen insanların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Yapılan çalışmalar Batı ülkelerinde yaşayan insan­ların %16’sının kısmen de olsa vejetaryen beslenme düzenini tercih ettiğini göster­mektedir. İnsanların vejetaryen beslenme sistemine geçişindeki en önemli neden­lerden biri de sağlıktır. Son yıllarda artan ekolojik ve etnik kaygılar da insanları ve­jetaryen beslenme tarzına sevk etmiştir.

Vejetaryen beslenme çeşitleri
Vejetaryen beslenme düzeni kendi arasında çeşidi kategorilere ayrümaktadır çün­kü vejetaryen olduğu halde balık ve tavuk gibi beyaz et çeşitlerini yemeye devam eden insanlar da vardır. Bazı insanlar ise hiçbir şekilde et yemeyerek sadece bitki­sel gıda maddelerini tercih etmektedir. Bu insanlara “vegan” yani “aşırı vejetaryen” insanlar adı verilir. Vejetaryen olduğu halde süt ürünleri ile beslenmeye devam eden insanlara “laktovejetaryen” insanlar denir. Bu insanlar yoğurt ve peynir yer, süt içerler. Süt ürünlerine ek olarak beslenme sistemine yumurtayı da ilave eden vejetaryenlere “ovo-laktovejetaryenler” adı verilir.


Vejetaryen beslenme tipi sağlıklı mıdır?
Bezelye, mercimek, fındık, kuru meyve ve tahıl içeren müsli çeşitleri ile beslenen çocuklar demir eksikliğini telafi edebilir. Taze meyve ve sebzeden alınan C vitami­ni vücudun demir emilimini artırır.

Çocuklarda vejetaryen beslenme
Vejetaryen bir beslenme sistemine sahip olan çocukların vücuduna giren protein ve kalori miktarına vücut ağırlıklarına bağlı olarak ağırlık verilmesi gerekmektedir. Günde bir öğün mercimekli yemek yiyen, iki-üç kez tahıllı ekmek ya da tahıllı kah­valtı gevreği ile beslenen, 75 mi süt içen (ya da peynir, yoğurt ve soya sütü tüketen), ve bol bol meyve ve sebze yiyen bir çocuğun protein, mineral ve vitamin yönün­den hiçbir sorunu olamaz. Vejetaryen yemekler çok fazla lif içerir, bu nedenle ve­jetaryen yiyeceklerle beslenen bir çocuğun karnı çok çabuk doyar. Çocuğunuz ma­karna yiyorsa, makarnanın sosunu besin değeri yüksek olan gıda maddeleri ile ha­zırlayın. Bu şekilde makarnadan elde edilecek olan kalori oranını ve besin değeri­ni artırabilirsiniz. Bu yöntemi çocuğunuzun yediği diğer besinler için de uygular­sanız, çocuğunuzun tek tip yiyeceklerle beslenmesini de engellemiş olursunuz. Çocuğunuz kilo alıyorsa ve yaşı için ideal olan büyüme seviyesini yakalamayı başarmışsa, beslenme düzeninin sağlıklı olduğundan emin olabilirsiniz.

Vejetaryen yiyeceklerle beslenen çocukların Batı ülkelerinde yaşayan ortala­ma düzeydeki bir çocuktan daha az geliştiği gözlemlenmektedir. Çocuğunuz veje­taryen ise beslenme planınıza giren yiyeceklerin et ve et ürünlerinden alınamayan besin değerlerini telafi edebilecek düzeyde olması gerekmektedir. Bazı besin de­ğerlerini telafi etmeyi başarırsanız, endişelenmeniz için sebep kalmaz. Önemli olan çocuğunuzun mutluluğudur.

Peynir ve tam yağlı süt gibi doymuş yağ oranı yüksek olan gıda maddeleri kı­sıtlı olarak kullanılırsa, vejetaryenlerin kolesterolü düşük, lifli gıda tüketimi yüksek olur. Vejetaryenlerin lifli gıda tüketimi, etle beslenen insanlara göre %30-50 ora­nında daha fazladır. Lifli gıdaların tüketimi kalp-damar hastalıklarını önler ve sin­dirim sistemini düzenler. Et ürünleri dışındaki her çeşit gıdadan faydalanan bir vejetaryenin vücudunda vitamin ve mineral eksikliği ihtimali oldukça düşüktür. Çocuğunuzun sağlıklı beslenip beslenmediğine karar verebilmek için beslenme planınızı uzun vadeli olarak düşünerek hazırlamalısınız. Çocuğunuzun şu anda ne yediği kadar, ileriki günlerde ne yiyeceği de çok önemlidir.
Çocuğunuzun beslenme planında çeşitlilik varsa, et ve et ürünleri yememesi sağlığı için büyük bir engel teşkil etmez değildir. Ancak et yemeyen insanların pro­tein tüketiminin de az olduğu bilinmektedir. Bu nedenle vejetaryenler etyememe-lerinden kaynaklanan bazı eksiklikleri telafi etmek zorundadır. Vejetaryen beslen­me programında özellikle müsli, bezelye, fındık, mercimek, sebze, protein ve diğer besin değerlerini dengeli bir seviyede tutan yiyecekler yer almalıdır. Müsli, yulaftı kahvaltı gevreği, sebze proteini ve fındık vejetaryen beslenme programının vazge­çilmez unsurları arasında bulunmaktadır. Bu gıdalai protein yönünden zengin ol­duğu için vücudun doku yenileme gibi fonksiyonlarını kolaylaştırır.