Multiple Sclerosis-MS

Multiple sclerosis bir otoimmün hastalıktır; yani, vücut yanlışlıkla, sinir liflerini kaplayan bir madde olan myelin’e saldırır.

Myelin’e olan saldırı, gelip giden bazı semptomlara neden olarak, kısmen telafi edile­bilir. Mamafih, bağışıklık siste­minin saldırısı da bazı sinir lifle­rini (aksonlar) öldürür ve bu kalıcı işlev kaybına sebep olur. “Multiple” kelimesi, bağışıklık sistemi saldırısında vuku bulan ve plak adı verilen “çoklu ve katmerli” yara alanlarını temsil eder.

MS’e neyin sebep olduğunu ya da bağışıklık sisteminin tepki­sini neyin tetiklediğini kimse tam olarak bilmiyor. Hastalık bazen ailelerde ortaya çıkıyor ve araştır­macılar, MS hassasiyetine katkıda bulunan 19’dan fazla gen bölgesi buldular. Buna bağlı olarak; MS’e ilişkin genleri olan kişilerde, bir virüse ya da hastalığı tetikleyen diğer çevresel faktörlere maruz kaldıktan yıllar sonra hastalık gelişmektedir; şeklinde bir teori ortaya koyuyorlar.

MS hastalığı erkeklere oranla kadınlarda ve Kuzey Avrupa kökenli kişiler arasında daha yaygın.

Semptomlar

MS atakları devamlı olarak değiş­tiği ve merkezi sinir sisteminin farklı alanlarını etkilediği için, semptomlar yani belirtiler kişiden kişiye büyük farklılık arz eder. Pek çok kişi, ataklar arasında tamamen ya da buna yakın şekilde iyileşir. Ama bazıları tedrici işlev kaybına maruz kalır. İlk semptomlar, optik sinir iltihabı yani nevrit sebebiyle çift görmeye ya da görüş kaybına yol açarak, genel­likle görme fonksiyonunu etkiler.

Kollar ve bacaklarda karın­calanma ve uyuşukluk diğer çok karşılaşılan semptomlardır. MS’li bazı kişilerde, hiçbir kalıcı nörolojik fonksiyon kaybı oluşmaz. Ama kuvvetten düşme ve yorgunluk yaşarlar. Diğer kişiler tek bir kol ya da bacakta, kuvvet kaybıyla karşı karşıya kalırlar. Semptomlar bazı kişilerde ılımlı ve bazı kişilerde şiddetlidir. Bazılarında, semptomlar gelip giderken; diğerlerinde belirtiler tedrici olarak artış göstererek artan hareket becerisi kifayetsizliğine ve kimi zaman ölüme sebep olur.

Bir kol ya da bacağın tamamen felci, konuşma ve / veya hafızada bozulma, yürüme veya denge  zorluğu, koordinasyon bozuk­luğu, titreme ve sarsıntı, katılık, ve bağırsak ve mesane kontrolü zorlukları en uç semptomlardır.

Tedavi Seçenekleri

MS, bazı kişilerde semptomlar vasıtasıyla ve fiziksel bir muaye­nenin neticesi olarak teşhis edilir; bu MS’in en temel teşhis şeklidir. Bununla beraber, manyetik rezonanslı görüntüleme, omurilik sıvısına dair kimyasal testler vs, teşhise çok yardımcı olabilir.

Diğer kişilerde, teşhis belir­sizliğini korur ve bu durum senelerce devam edebilir. Bazı doktorlar, aşırı ve yersiz endişeye sebep olmamak için, teşhis kesin olmadığı zaman MS’den bir ihtimal olarak bahsetmezler.

Tedavi, bir akut alevlenmenin semptomlarını gidermeye; ve alevlenmelerin sıklığını azaltmaya yöneliktir. MS’in akut alevlenmeleri, genellikle, damardan veya ağızdan verilen corticosteroid ilaçlar ile tedavi edilir; bu ilaçlar bir atağın süresini azaltabilir, lakin, uzun dönem neticeyi değiştirmez. Baclofen ve tizanidine; acılı ve kontrol edilemeyen spazmlar yaratacak derecede şiddetli olabilen kas sertleşmelerinin azaltılmasına yardımcı olabilir.

Tekrarlama sıklığını azaltmak üzere diğer ilaçlar geliştirilmiştir. İnterferon beta la, adale içine enjeksiyon olarak uygulanır; inter­feron beta lb ve copolymer 1, deri altına enjeksiyon şeklinde tatbik edilir. Bununla beraber, bu ilaçların hiçbiri, hastalığı durdurmaz ve sadece hastalıktan orta derecede muzdarip kişilerde etkili olur. Bu tedavilerin, kişinin yaşamı boyunca devam etmesinin gerekip gerekme­diği bilinmemektedir.

Bu hastalıktan muzdarip kişiye yardımcı olmak ve onu ve ailesini yeni araştırmalardan haberdar etmek üzere destek grupları vardır.