Yoga

Hint felsefesinin altı geleneksel sisteminden bırı olan yoga 20. yüzyılda Batı toplumlarında büyük ilgi toplamıştır. Felsefesi de ilgi çekmekle birlikte Batı’da daha çok bir beden eğitimi ve dinlendirici hareketler bütünü olarak kabul edilir.

İlk yoga uygulamalarının çok eski çağlara dayanmasına karşın, yoga konu­sunda günümüze ulaşan ilk yazılı belge İÖ 2. yüzyılla İS 5. yüzyıl arasında ya­zıldığı sanılan Yoga-sutrdu (Yoga Öz­deyişleri). Patancali’nin yazdığı kabul edilen yapıt dört ciltten oluşur; “Ruhsal Güç”, “Yoga Uygulaması”, “Samadhi” (kendinden geçmenin sağladığı aşkınlık durumu) ve “Kaivalya” (özgürleşme) başlıklı bu dört kitapta yoga düşüncesi açıklanır.

Yoga genellikle sekiz aşama­da uygulanır:

1) Yama (kaçınma), beş büyük emre uymayı gerektirir. Bunlar hiçbir canlıya zarar vermemek, yalandan, hırsızlıktan, şehvetten ve bütün maddi değerlerden uzak durmaktır.

2) Niyama (disiplin), beş küçük emre uymayı gerektirir. Bun­lar vücut temizliği, kanaatkârlık, sade­lik, çalışkanlık ve Tanrı’ya adanmaktır.

3) Asana (oturma hali), hiçbir rahatsız­lık duymadan vücudu uzun süre aynı bi­çimde tutma becerisini kazanmaktır (84 oturma biçimi belirtilmiştir).

4) Prana-yama (solunum denetimi), yoğunlaşma sağlamak için solunumu denetleyerek gerekli dinginliğe ulaşmaktır.

5) Prat-yahara (duyuların geri çekilmesi), du­yular (işitme, dokunma, görme, tat, koku) ve etkinlikleri (ses, eller, ayak­lar, salgıbezleri, üreme organları) dış nesneler yerine zihne yöneltmektir (tıp­kı bir kaplumbağanın baş, el ve ayakla­rını kabuğuna çekmesi gibi).

6) Dhara-na (dayanıklılık), dış dünyaya ilişkin bilinci uzun süre tek nesnede yoğunlaş­tırmaktır.

7) Dhyana (yoğunlaştırılmış meditasyon), benliği hiçbir biçimde anımsamadan sürekli meditasyon nes­nesini düşünmektir.

8) Samadhi (ek­siksiz zihinsel yoğunlaşma) aşamasın­da meditasyoncu ile meditasyon nesne­si arasındaki ayrım ortadan kalkar; ikisi tek olarak algılanır. Bu aşamaların ilk ikisi ahlaki hazırlık, bunları izleyen iki­si de fiziksel hazırlık aşamalarıdır. Ay­rıca ilk beş aşama yoganın dış yardım­cıları, son üç aşama da yoganın iç yar­dımcıları olarak bilinir.

Yoganın belli aşamaları zamanla kendi içinde bir amaca dönüşmüştür.

“Hatha Yoga”daki oturma ve solunum egzersizleri buna örnektir. Ruhsal ku­sursuzluğa erişmek için bedene egemen olunması gerektiğini savunan Hatha Yoga dışında da çeşitli yoga okulları vardır. Patancali’nin yogası ise bazen Raca Yoga (Hükümdar Yogası) adıyla anılarak öbür yoga okullarından ayrılır.