Vücudun Savunma Reaksiyonu, İltihap Reaksiyonu

Dokuların bazı etkenlere karşı gösterdiği ve çok kere kızarıklık (rubor), ısı artmast (calor), şişkinlik (tumor) ve ağrı (dolor) ile beliren reaksiyona iltihap denir. İltiha­bın bu dört karakteri çok eskiden Celcus tarafından ifade edilmiş, bu kavramlara daha sonra Galen tarafından fonksiyon bozulması (function laesa) da eklenmiştir.
Akut yerel iltihap bu bölgede dolaşım bo­zukluğu ve yavaşlaması ile başlar. Tıp di­linde buna peristatik deveran bozukluğu denir. Kan damarlarının genişlemesi ve da­ha fazlc kan gelmesiyle iltihaplı bölge kı­zarır ve ısınır. Bu durum enflamasyon de­yimiyle de ifade edilebilir. Yavaşlayan kan akımı sonucu damarlardan dışarı doğru çıkan alyuvarlar organizmanın savunması için savaşmaya başlarlar. Yani bir bakıma iltihap olayı organizmanın bir savunma reaksiyonudur. Kan damarlarından dışarı sızan serumun içindeki antikorlar ve fib­rin iltihap reaksiyonunu sınırlandırarak apse oluşumunu kolaylaştırır.
Birçok mikroorganizmalar (bakteri, virüs, mantar, protozoer), mekanik ve fizik et­kenler (sıcak, soğuk, çeşitli ışınlar vb.), çeşitli antijenler ve kanser hücreleri orga­nizmada iltihap meydana getiren çeşitti nedenler olarak sayılabilir. Bu etkenlerle akut ya da kronik olarak meydana gelen iltihap reaksiyonu birkaç şekilde sonuç­lanabilir. Bazen iltihap tamamen normale döner (rezolüsyon). Organizma iltihap re­aksiyonunu en hafif şekilde atlatmıştır. İlti­hap scnucu bazen o organda bağ dokusu (fibrcsis) meydana gelebilir, iltihapta ak­yuvarların artışı yani cerahatlenme ve ap­se teşekkülü en sık görülen sonuçlanma şeklidir. Bu durumda yaranın yani ülserin süpürasyonu söz konusudur. İltihaba uğ­rayan dokunun tamamen ölümü halinde ise kangren oluyabilir. İltihap meydana gelen dokunun çevresin­de çok kere kalın bir hücre engeli oluşur.
Ancak iltihap sebebi olan mikroorganiz­malar bazen bu savunma engelini aşarak lenf damarlarına girer ve lenf damarian boyunca ilerleyerek lenf ganglionlarınır şişmesine neden olurlar. Enfeksiyonun lerr yoluyla yayılmasına ienfanjit adı verilir
Mikroorganizmalarla savaş bu lenf bezle­rinde devam eder. Eldeki bir iltihap koltuk altı lenf bezlerinin, ayaktaki iltihap ganglionlarının şişmesine neden olabilir. En kötü durum,enfekte maddelerin ve mik­ropların kan dolaşımına karışıp bakteriYe mi ya da septisemiye yol açmasıdır. Organizmanın iltihap reaksiyonu şeklinde gösterdiği savunma olayına yardımcı ol­mak üzere lokal veya genel tedavi yör-temleri uygulanır, iltihabın geriye döndûrülemediği durumlarda apsenin oluşması kaçınılmazdır. Bu durumda yapılacak yar­dım, apsenin cerrahi olarak açılıp drene edilmesi seklinde olmalıdır.